Dat zegt de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) in een rapport dat vrijdag uitkomt. Het boekwerk van 170 bladzijden is het eerste volwassen onderzoek naar de mensenrechtelijke aspecten van zelfmoordaanslagen op burgers in Israël en de Palestijnse gebieden. Sinds januari 2001 zijn ongeveer 250 burgers gedood door zelfmoordacties en ruim 2000 mensen gewond geraakt bij 52 Palestijnse zelfmoordaanslagen.

Het rapport ”In een oogwenk weggevaagd” bespreekt zelfmoordoperaties van Hamas, de Islamitische Jihad, de al-Aqsa Martelarenbrigade en het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina.

Deze groepen hebben voor de recente zelfmoordaanslagen de verantwoordelijkheid opgeëist. De leiders van Hamas en de Islamitische Jihad hebben de zelfmoordacties openlijk omhelsd en aangemoedigd. Tegelijk hebben ze aangegeven dat ze de acties zouden kunnen voorkomen. De leiders sjeik Ahmed Yassin en Khalid Mish’al (Hamas) en Ramadan Shalah (Islamitische Jihad) zouden moeten worden terechtgesteld voor hun rol in de misdaden.

„Mensen die zelfmoordaanslagen plegen, zijn geen martelaren maar oorlogsmisdadigers. En dat geldt ook voor mensen die helpen zulke aanslagen voor te bereiden”, aldus Kenneth Roth, uitvoerend directeur van Human Rights Watch. „De schaal en aard van deze aanslagen onderscheidt ze van andere overtredingen in conflictperiodes.”

Het HRW-rapport spreekt niet alleen over de verantwoordelijkheid van ondergrondse organisaties, maar ook over die van de Palestijnse Autoriteit onder leiding van Yasser Arafat. Gevestigde beginselen van internationaal recht stellen de overheid verantwoordelijk als mensen onder haar bestuur en met haar medeweten oorlogsmisdaden voorbereiden en plegen. Overheidsdienaren die aan zulke misdaden meewerken of alleen maar weigeren ze te voorkomen, zijn medeschuldig aan de misdaden.

Volgens Human Rights Watch weigert de Palestijnse Autoriteit alles te doen om voorbereidingen voor acties op te sporen en om verantwoordelijken te berechten. Door deze weigering draagt de Palestijnse overheid bij aan een atmosfeer van straffeloosheid als het gaat om oorlogsmisdaden. „Het grootste verzuim van president Arafat en zijn leiderschap is de onwil om een strafrechtelijk systeem tegen de zelfmoordaanslagen op te zetten”, aldus Roth.

Roth benadrukt dat die nalatigheid de Palestijnse Autoriteit niet brengt in de positie van bevelsverantwoordelijke voor oorlogsmisdaden, op grond waarvan bijvoorbeeld oud-president Milosevic terechtstaat voor het Joegoslavië-tribunaal. Ook heeft men geen bewijs gevonden voor directe betrokkenheid van Arafat en zijn bestuur. „Maar men heeft wel een hoge politieke verantwoordelijkheid.”

Roth is niet onder de indruk van het verweer van de Palestijnen die zeggen dat Israël het hele politiesysteem van de Palestijnen in puin heeft gelegd. Want ook toen deze structuur nog intact was, deed de Palestijnse overheid niets. Nooit heeft de Palestijnse Autoriteit uitgelegd waarom zij niets deed.

Ook het argument dat de Palestijnen tegenover de Israëlische militaire overmacht geen andere keus hebben, vindt „niet de minste grond in het internationaal recht, dat ondubbelzinnig is in het verbod op doelgerichte acties tegen burgers”, aldus HRW.