Negen dagen lang onderhandelden de leden van de WTO daar op het scherp van de snede over een handelsakkoord, maar ook in deze ”make or break”-vergaderingen bleken de belangrijkste spelers niet in staat een akkoord te sluiten over verdere hervorming van de internationale landbouw- en industriemarkten.Tot groot verdriet van Europees commissaris Mandelson, die de lidstaten van de Europese Unie vertegenwoordigde aan de onderhandelingstafel, struikelde het overleg in het zicht van de haven. „Voor 95 procent zijn we eruit”, stelde Mandelson dinsdagavond. Het kwam uiteindelijk weer niet tot een akkoord omdat de Verenigde Staten, China en India, door Mandelson aangeduid als de „coalition of the unwilling”, het niet eens werden over de importtarieven op landbouwproducten.

Terwijl de verwijten woensdag nog heen en weer vlogen, benadrukten veel landen dat de nieuwe mislukking niet mag worden gezien als de ondergang van de Doharonde, de zeven jaar geleden begonnen onderhandelingsronde die ontwikkelingslanden een volwaardige rol in de wereldhandel dient te geven.

„Er staat te veel op het spel, we kunnen nu niet opgeven”, sprak Singh Bhatia, de WTO-ambassadeur van India. „Misschien ben ik naïef, maar ik geloof dat het nog steeds een poging waard is”, viel de Braziliaanse minister van Buitenlandse Zaken, Amorim, hem bij. Het kan volgens Amorim echter wel drie tot vier jaar duren voordat de onderhandelingen weer tot leven worden gewekt.

Zo lang wil staatssecretaris Heemskerk van Economische Zaken niet wachten. Volgens hem betekent het mislukken van de onderhandelingen dat Nederland, als open economie, veel potentiële voordelen misloopt. „Het zou dan ook goed zijn als nog dit najaar verkend wordt of op basis van de stappen die in de afgelopen dagen gezet zijn toch nog iets mogelijk is. Er is namelijk op heel veel punten vooruitgang geboekt”, aldus Heemskerk na het uiteengaan van de onderhandelaars.

Volgens de WTO-expert van werkgeversorganisatie VNO-NCW, Quaedvlieg, zal een vervolg van de onderhandelingen echter lang op zich laten wachten. „Er is heel lang en heel serieus onderhandeld. Als men er nu niet uitkomt, gaat dat op korte termijn ook niet lukken.” De situatie wordt volgens Quaedvlieg bemoeilijkt doordat er zowel in de Verenigde Staten als in India in het komende jaar een nieuwe regering aantreedt. „Er zullen daardoor voor 2010 geen concrete politieke stappen gezet kunnen worden.”

Dat de onderhandelingen nu voor de vierde achtereenvolgende keer zonder akkoord zijn afgesloten, betekent volgens Quaedvlieg niet het failliet van de WTO. „Het systeem van de WTO is goed, dat moeten we niet zomaar overboord zetten.”

Een van de pluspunten van de WTO is volgens Quaedvlieg het democratisch gehalte van de organisatie. „Dat de opkomende markten meer van zich laten horen, is een complicerende factor in de onderhandelingen, maar het feit dat deze landen een stem hebben is alleen maar goed. In de economie van vandaag kun je de zaken niet meer alleen met Europa, de Verenigde Staten, Canada en Japan regelen, zoals in de vorige onderhandelingsronde nog wel het geval was.”

Deskundigen verwachten dat de mislukking van de multilaterale onderhandelingen in de WTO, waar afspraken worden gemaakt die gelden voor alle 153 leden, zal leiden tot een toename van het aantal handelsakkoorden tussen kleine groepen landen. Deze leveren de wereldeconomie volgens de experts minder op dan een allesomvattend internationaal akkoord. „Iedereen zou een winnaar zijn geweest met een Dohadeal, zonder akkoord verliezen we allemaal”, aldus Mandelson, die verder aangaf niet te geloven dat er binnen afzienbare tijd alsnog een akkoord kan worden gesloten.