Honderd jaar na de herbouw door Pierre Cuypers zwaait Paul van Vliet de scepter over bouwplaats De Haar. Deze zomer worden er meer dan vijfhonderd palen in de fundering van het kasteel aangebracht om het bouwwerk staande te houden.Met de restauratie van het kasteel is 40 miljoen euro gemoeid. Van Vliet heeft geen slapeloze nachten van de verbouwing. „Het gebouw is niet stabiel, maar staat al eeuwenlang. Het bestaat niet dat dit kasteel in elkaar zakt”.

Iedere verandering in het gebouw wordt opgemerkt. Overal zijn monitoren aangebracht bij scheuren in het bouwwerk. Als een scheur een fractie van een millimeter groeit dan slaan alle meters uit, zegt Van Vliet.

Het kasteel staat scheef en lijkt letterlijk uit zijn voegen te barsten. Volgens Van Vliet zouden de middeleeuwse fundamenten uiteindelijk toch niet berekend kunnen zijn op de enorme opbouw van architect Cuypers. In opdracht van baron Etienne van Zuylen en zijn vrouw Helene de Rothschild verbouwde hij het van 1892 tot 1912. Op de fundamenten van een middeleeuws kasteel verrees De Haar. Toch wil Van Vliet wil zijn voorganger niet de schuld ervan geven dat het kasteel is verzakt. „Het dalen van het grondwater kan bijvoorbeeld ook een reden zijn voor de instabiliteit”, aldus Van Vliet.

De riddertoren is al onder handen genomen. Op oude prenten stond een beeld van een ridder op de toren, maar de sculptuur was verdwenen. Dit jaar is weer een bronzen ridder van 750 kilo op de toren gehesen. Een hoogtepunt voor Van Vliet. „Fantastisch dat iedereen nu ook weer kan zien waarom deze toren de Riddertoren heet”. De toren staat nog wel dertig centimeter uit het lood, maar zal de komende eeuw zeker blijven staan. „Er zaten scheuren in waar ik een vuist in kon steken, maar daar zie je nu geen barst meer van”, aldus Van Vliet.

Een nieuwe fundering betekent dat de hele vloer van het kasteel eruit moet. Bouwvakkers slijpen een voor een de vloertegels uit het kasteel. „Alle steentjes worden er een voor een uitgehaald en genummerd”, vertelt Van Vliet. Als de fundering weer staat, keert alles terug.

Niet alleen de fundering, ook het interieur van De Haar wordt onder handen genomen. Wandbekleding is weggehaald en wordt schoongemaakt. Houtwerk wordt geschilderd en oude badkamers worden in oude glorie hersteld. In juni werden meubels en kunstschatten opgeslagen om schade door bouwstof te voorkomen. In Alphen aan den Rijn zijn de schatten in een klimatologische ruimte veilig op 2000 vierkante meter opgeborgen.

De sfeer van honderd jaar geleden moet blijven bestaan. Onze taak is te behouden wat er staat, legt Van Vliet uit. „Als in 2010 de steigers worden afgebroken, moet niemand eigenlijk kunnen zien dat we zijn geweest”.