Buitenland

Dichter en psycholoog, maar vooral oorlogsmisdadiger

Hij had de twijfelachtige eer tot de meest gezochte mensen ter wereld te behoren. Na dertien jaar voortvluchtig te zijn geweest, kwam maandagavond een einde aan de vrijheid van de voormalige Bosnisch-Servische leider Radovan Karadzic. Dichter, psycholoog, maar vooral bekend als oorlogsmisdadiger.

Buitenlandredactie
22 July 2008 11:24Gewijzigd op 14 November 2020 06:08

Radovan Karadzic werd op 19 juni 1945 in een stal in Montenegro geboren. Zijn vader, Vuk, was lid geweest van de cetniks -Servische nationalistische guerrillastrijders die tijdens de Tweede Wereldoorlog zowel tegen de nazi’s als tegen de communistische partizanen van Tito vochten- en bracht het grootste deel van Radovans jeugd in de gevangenis door.Zijn moeder, Jovanka, omschreef haar zoon als loyaal, een harde werker die haar hielp met het huishouden en met het boerenwerk op het land. Die nederige instelling veranderde compleet toen Karadzic zijn studie psychologie had afgerond en zich met zijn vrouw en twee kinderen in Sarajevo vestigde, waar hij als psycholoog in een stadsziekenhuis werkzaam was. Ingewijden melden dat hij als arts een voorkeur voor dure maatpakken en gouden horloges had. Ook zou hij regelmatig grote bedragen hebben vergokt.

Na zijn studie begon hij ook gedichten te schrijven. Vooral de Servisch-nationalistische schrijver Dobrica Cosic had grote invloed op Karadzic en moedigde hem aan in de politiek te gaan. Aan die oproep gaf hij gehoor. Aanvankelijk werkte hij korte tijd voor de Groene Partij, maar in 1990 hielp hij bij de oprichting van de Servische Democratische Partij (SDS). De vorming van de SDS was een antwoord op het groeiende nationalisme in Bosnië. Vooral de twee voornaamste etnische groepen, Serviërs en Kroaten, bestreden elkaar fel. De SDS streefde daarbij naar de vorming van een Groot-Servië.

Twee jaar later verkreeg Bosnië-Herzegovina onafhankelijkheid. In reactie daarop riep Karadzic de onafhankelijke Servische Republiek van Bosnië en Herzegovina -later de Republiek Srpska- uit. Sarajevo werd tot hoofdstad gebombardeerd en Karadzic installeerde zichzelf als president en opperbevelhebber van het Bosnisch-Servische leger.

De misdaden waarvan Karadzic wordt verdacht zijn begaan tijdens de Bosnische Burgeroorlog (1992-1995). Door heel Bosnië zijn in deze periode onder de verantwoordelijkheid van Karadzic duizenden niet-Serviërs beschoten, opgepakt, gemarteld, verkracht en vermoord, aldus de aanklagers van het Joegoslaviëtribunaal van de Verenigde Naties.

Met behulp van de Servische leider Slobodan Milosevic, die in maart 2006 tijdens zijn berechting door het Joegoslaviëtribunaal in Nederland overleed, wist Karadzic in 1992 de Bosnische Serviërs te mobiliseren. Zij leverden strijd tegen moslims en Kroaten die zich van het door Serviërs gedomineerde Joegoslavië wilden afscheiden. Servische troepen begonnen ook een campagne van etnische zuivering in de door hen veroverde gebieden; ongeveer 70 procent van het Bosnische grondgebied. Honderdduizenden Bosnische moslims en Kroaten werden verjaagd, of erger.

Het beruchtste bloedbad was wellicht Srebrenica. Naar schatting 8000 moslimmannen en -jongens werden onder het oog van Nederlandse VN-militairen samengedreven door de Bosnisch-Servische troepen die op 11 juli 1995 de door de VN als veilige haven aangewezen enclave binnenvielen. In de dagen daarna werden zij vermoord en hun lichamen haastig begraven. Karadzic zou daarvoor groen licht hebben gegeven.

De 63-jarige Karadzic zou zich de afgelopen jaren onder meer hebben schuilgehouden in Servisch-orthodoxe kloosters en grotten in het afgelegen oosten van Bosnië. Vredestroepen van de NAVO in Bosnië hadden de opdracht Karadzic aan te houden waar ze hem ook zouden vinden. Volgens ingewijden maakte Karadzic zich kennelijk niet al te veel zorgen; soms reed hij in een ambulance de NAVO-troepen voorbij om zijn vrouw, zoon en dochter te kunnen ontmoeten in de stad Pale. En in 2002 zou hij zijn zieke moeder nog hebben bezocht in de bergen van Montenegro. Sommigen beweren zelfs dat Karadzic wel eens met vrienden koffie dronk in het centrum van Sarajevo.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer