”Het bejaardenoffensief. Verhalen”
Auteur: Chris van der Heijden
Uitgeverij: Contact, Amsterdam, 2002
ISBN 90 254 0151 1
Pagina’s: 192
Prijs: € 18,50. De knap geschreven verhalen in de bundel ”Het bejaardenoffensief” roepen herkenning én walging op. Ze tekenen de triestheid van een leven zonder God.

„Haar zoon vroeg of ze meeging naar Artis. Het zou haar goed doen. Een dagje uit. Altijd dat binnenzitten. Bovendien zou het mooi weer worden. Koud, met sneeuw, maar helder. De apen, zei hij, waren op dat soort dagen volstrekt anders. En ook de beren kwamen dan pas los. Bovendien had haar schoondochter op deze manier een dagje vrij. Ze was eraan toe, de arme. Drukke baan, druk gezin en een man die nooit thuis was. Dus? Gezellig met haar zoon en de kleinkinderen naar de dierentuin. Leuk toch?”

Zo luidt de eerste alinea van het verhaal ”Appeltaart”. Meeslepend geschreven. Dat geldt trouwens van alle zestien verhalen in de bundel ”Het bejaardenoffensief”. De auteur, die historicus is, heeft al meer op zijn naam staan. En het moet gezegd worden, schrijven kan hij. Als je aan een van zijn verhalen begint, lees je het in één adem uit.

In verschillende van deze verhalen staan bejaarden centraal. Dat geeft meteen iets herkenbaars. Het teruggrijpen naar het verleden dat onherroepelijk voorbij is. Het onwennig staan in deze gejaagde tijd. Het meer en meer aangewezen zijn op hulp.

Maar verder kan ik weinig positiefs over deze verhalen zeggen. Ik ga dan maar voorbij aan het feit dat er soms buiten proporties gevloekt wordt. Op een grove en nu en dan godslasterlijke manier. Ik laat ook buiten beschouwing dat de seksualiteit schaamteloos bedreven én beschreven wordt. Het zal wel eigentijds zijn, maar je houdt er een gevoel van walging aan over.

Maar de verhalen zijn ook al te bizar en zelfs macaber. De keiharde mentaliteit van vandaag wordt soms zo opgeschroefd, dat het gespeend is van alle realiteit, en de geschiedenis totaal ongeloofwaardig wordt.

Het ergste van alles vind ik dat in de verhalen geen enkel uitzicht wordt geboden. Als zodanig druipt de secularisatie ervan af. De Naam van God wordt alleen nog gebruikt als vloek. Maar verder staat alles op de kaart van dit leven. Dit leven, dat dikwijls uitgebuit wordt, maar toch zo teleurstellend verloopt. En als het voorbij is, dan heb je het gehad. Een leven na dit leven -zo het al niet glashard wordt ontkend- is volmaakt afwezig. Deze verhalen tekenen de triestheid en de leegheid van een bestaan zonder God en zonder uitzicht. En het is te vrezen dat dit het leven is van de meerderheid van ons volk.