In de nacht van 9 op 10 november 1938, dit jaar zeventig jaar geleden, had in Duitsland een georganiseerde pogrom tegen de Joden plaats. Tal van synagogen en andere gebouwen gingen in vlammen op. De nacht kreeg de naam Kristallnacht, naar het vele glaswerk dat werd vernield.De brandende synagogen in de Kristallnacht vormden de openlijke voorbode („Fanal”) voor wat volgen zou: de volkerenmoord op het Europese Jodendom, schrijft bisschop Wolfgang Huber in zijn voorwoord op de handleiding (www.gottesdienste.de). „In de kerken overheerste destijds zwijgen, wegkijken of zelfs heimelijke instemming.”

Slechts weinig moedige stemmen hebben deze misdaden toen bij name genoemd, aldus Huber. Daarom is 9 november 2008 een dag van herinnering aan het lijden van de slachtoffers: „Het is een dag van boete en bekering van de lange geschiedenis van christelijke vijandschap ten opzichte van de Joden; het is een dag van bezinning op het moedige getuigenis van hen, die zich toen verzet hebben.”