In de jaren negentig is in Nederland de beleggingshypotheek populair geworden. Werd vroeger in de meeste gevallen keurig netjes elk jaar een deel van de hypotheek afgelost, bij een beleggingshypotheek wordt het geld dat bedoeld is voor de aflossing van de hypotheekschuld belegd in aandelen en obligaties. De verwachting is dat de koersen daarvan zo zullen stijgen, dat na dertig jaar de waarde van het aandelenpakket ruim genoeg is om daarvan het verschuldigde hypotheekbedrag te betalen.Dat leek een aardig verhaal in de tijd dat de aandelenkoersen steeds maar omhooggingen. Op die manier kon je van je schulden rijk worden. Vandaar dat er inmiddels bijna een half miljoen mensen rondlopen die hun huis gefinancierd hebben met een beleggingshypotheek.

Thans zijn de beurskoersen fors gekelderd. Het dieptepunt lijkt nu zo onderhand wel bereikt, maar ook dat moeten we afwachten. Dat betekent voor mensen met een beleggingshypotheek een geheel ander perspectief dan waar ze aanvankelijk van droomden. Zeker als ze op een ongelukkig moment zijn ingestapt, is inmiddels een belangrijk deel van hun geld op de beurs verdampt.

Vandaar dat de Autoriteit Financiële Markten, de officiële toezichthouder op dit gebied, inmiddels een waarschuwing heeft laten uitgaan. Worden de huizenkopers wel voldoende geïnformeerd over de risico’s van een beleggingshypotheek? Lang niet iedereen is immers thuis in de financiële wereld en is in staat door aantrekkelijke cijferopstellingen heen te kijken. En zelfs als men de moeite neemt om de kleine lettertjes te lezen, garandeert dat nog niet dat men ook de betekenis daarvan doorgrondt.

Ook op andere terreinen gaat wel eens iets mis. De aandelenlease, waarbij men geld leent om dat vervolgens te beleggen, ligt thans evenzeer onder vuur. Al te makkelijk werden mensen gouden bergen beloofd die nu (vanwege de sterk gedaalde beurskoersen) bodemloze putten blijken te zijn. Er zijn hierover al processen gevoerd.

Nu moet men bij het beleggen in aandelen altijd een langetermijnperspectief hanteren. Dat geldt voor particulieren, dat geldt ook voor beheerders van pensioenfondsen, die nu geconfronteerd worden met het feit dat het dekkingspercentage van hun fonds belangrijk gedaald is.

Op de langere termijn gezien bieden aandelen een hoger rendement dan spaarsaldi of obligaties. Maar dan moet men ook wel de tijd hebben om die lange termijn uit te zitten. Dat is niet altijd zo.

Met name wanneer mensen gedwongen worden hun beleggingshypotheek veel eerder op te zeggen dan ze gedacht hadden, en dat juist in een periode dat de beurs laag staat, komen zij gemakkelijk in de problemen. Dat doet zich voor in geval van echtscheiding of overlijden van een van de partners, of wanneer men zijn baan kwijtgeraakt is en daardoor de lasten niet meer kan opbrengen. Dan voegt de ene narigheid zich bij de andere.

Een daling van de woningmarkt is ons tot dusver bespaard gebleven. De stijging (die een paar jaar geleden nog absurde vormen aannam) is eruit, maar van prijsdaling is nauwelijks sprake. Maar ook dat is in het verleden wel eens anders geweest en kan anders worden.

Mensen die op de top van de markt een huis gekocht hebben, hun woning vervolgens financierden met een hoge hypotheek en daarbij, om de lasten te drukken, kozen voor een beleggingshypotheek, kunnen dan ook zwaar in de problemen komen.

In ieder geval is er alle reden om ze daarvoor te waarschuwen. Het kan allemaal goed aflopen, maar als het op een of meer fronten tegenzit, komt de klap hard aan. Die risico’s moet men, ook met het oog op een gezin, niet willen lopen.