Dat zijn de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek van de Autoriteit-FM naar aandelenlease. De financiële toezichthouder berekende voor de meest voorkomende constructies, goed voor meer dan de helft van de markt, wat het risico is om niet uit de kosten te komen en bekeek tevens hoe de aanbieders dat onder de aandacht brengen van hun klanten.Op basis van een naoorlogs rendement van 9,9 procent per jaar is de kans 40 procent dat bij een looptijd van drie jaar geen geld wordt verdiend met het beleggen met geleend geld, berekende de Autoriteit-FM.

De afgelopen jaren hebben de belangrijkste beurzen echter veel grotere sprongen gemaakt dan het gemiddelde van de laatste vijftig jaar. Toch blijft ook bij grotere koersstijgingen het risico groot dat de kosten niet kunnen worden terugverdiend. Voor de periode 1983-2001 is de kans op een verlies een kwart.

Volgens de toezichthouder gaat het in deze berekeningen nog om een conservatieve inschatting. De jaarrendementen in de rekenvoorbeelden zijn afgeleid van de totale AEX-index, die doorgaans op 25 aandelenkoersen is gebaseerd. Bij de leaseproducten steken de diverse aanbieders het geleende geld vaak in slechts vijf fondsen. Minder spreiding betekent meer risico voor de beleggers.

Volgens de recentste cijfers van begin 2001 zijn 700.000 contracten afgesloten met een totale waarde van 6,5 miljard euro. Volgens De Nederlandsche Bank belegde 6 procent van de gezinnen dat jaar met geleend geld in aandelen.

De markt voor deze producten is echter in zwaar weer geraakt. De dalende koersen houden veel particulieren van de beurs en ook weg bij de aanbieders van aandelenlease. Begin 2001 verviel tevens de aftrekbaarheid van rente op deze constructies. Hierdoor moet een aandelenleaser bijna 7 procent rendement halen om uit de kosten te komen.

De Autoriteit-FM kondigde, geheel tegen de gewoonte in, in april aan het onderzoek te beginnen naar de aandelenlease. Voorheen deed de toezichthouder nauwelijks mededelingen over lopende zaken, maar gezien „de maatschappelijke onrust” rond aandelenlease bracht hij deze keer wel een mededeling naar buiten. Aangewakkerd door een televisie-uitzending van het TROS-programma Radar dienden destijds duizenden mensen een klacht in bij Legio, een van de grootste aanbieders van aandelenproducten.

Donderdag waarschuwde de Autoriteit-FM huizenkopers voor de risico’s van een beleggingshypotheek. De toezichthouder is een onderzoek begonnen naar de verschillende producten die worden aangeboden.

De Autoriteit-FM wijst op de gevaren voor de consument bij het voortijdig opzeggen van de beleggingshypotheek. Bij scheiding of ontslag zijn mensen vaak gedwongen hun huis te verkopen. Als de beurs is ingezakt, kost het afkopen van de hypotheek extra geld. Ongeveer 400.000 huizenbezitters in Nederland hebben een beleggingshypotheek afgesloten. Ze lossen hun schuld vaak in dertig jaar af met behaalde rendementen op aandelen en obligaties. Volgens de Autoriteit-FM weten mensen te weinig over de aangeboden producten.

„Wij zeggen niet: Gij zult niet in beleggingshypotheken gaan. We merken alleen dat veel mensen ons met klachten benaderen. Ze zijn zich niet bewust van de risico’s”, aldus de woordvoerder.