Nieuw Joods centrum in Boedapest
De Israëlische opperrabbijn Yona Metzger heeft zondag in Boedapest een centrum en synagoge geopend om het (orthodoxe) jodendom te stimuleren in Hongarije, waar bezorgdheid heerst over antisemitisme.
Het Hongaars Joods Cultureel Centrum bestaat onder meer uit de gerenoveerde Keren Or Synagoge, de eerste nieuwgebouwde synagoge in dit land sinds de Holocaust.De ceremonie met Metzger, Israëls hoogste religieuze autoriteit, was het hoogtepunt van een conferentie over het Joodse leven en onderwijs, waaraan Joodse leiders uit vooral Centraal- en Oost-Europese landen deelnamen. Rabbijnen uiten bezorgdheid dat bijna acht decennia nadat Adolf Hitler aan de macht kwam, zijn ideologie weer meer aanhangers krijgt in ex-communistische landen. In Hongarije zijn diverse ultrarechtse groepen. Onder hen de Magyar Gárda (Hongaarse Garde), een paramilitaire organisatie met ruim 1500 leden. Zelfs sommige Hongaars-gereformeerde kerkleiders steunen die groep. De Magyar Gárda heeft ontkend extremistisch te zijn. Maar critici wijzen erop dat geüniformeerde aanhangers achter een vlag lopen die gebruikt werd door het pro-nazi regime van Hongarije tijdens de Tweede Wereldoorlog. Opperrabbijn Metzger sprak daarom buiten de conferentie ook met politici over antisemitisme in het land. Hij vindt dat de regering en het parlement religieuze Joden moet gaan steunen.
„De haat jegens Joden is een gevaar in de democratie”, vertelde Metzger dit weekeinde aan de leider van de centrumrechtse oppositiepartij Fidesz, Viktor Orbán. Dezelfde waarschuwing gaf hij vandaag aan premier Ferenc Gyurcsány.
De eerste nieuwe Hongaarse rabbijn sinds de Holocaust, Slomó Köves, betreurt het dat Hongaarse autoriteiten niet opkomen voor mensen zoals hij. „Het communistische regime dwong alle Joden in 1960 zich te formeren in een organisatie”, vertelde hij tegen deze krant. „Na de omwenteling van 1989 wilden orthodoxe Joden zoals wij weer een eigen beweging. Maar de Hongaarse regering ziet dat kennelijk niet zitten en geeft geen financiële of morele steun.”
Het communisme leidde ertoe dat het moeilijk te achterhalen is wie er nog Joods is in Oost-Europa, stelden rabbijnen in Boedapest vast. „Een vijfde van de ongeveer 1,5 miljoen vermeende Russische Joden die naar Israël emigreerden is niet echt Joods. Zij vervalsten documenten”, aldus Köves. „Daarnaast zijn er vaak grote problemen rond een Joods huwelijk. Het is voor rabbijnen heel moeilijk te weten wie Joods is omdat generaties lang het Joodse leven niet werd gestimuleerd.”
Toch is volgens hem de Joodse conferentie een bewijs dat het Jodendom in Hongarije (her)leeft. „Onze orthodoxe groepering heeft nu ongeveer 7000 actieve leden, dat is ongeveer een vijfde van de religieuze Joden in dit land.”
Dat kan nog uitbreiden, want er zijn ongeveer 100.000 joodse mensen in Hongarije. Zij vormen na Rusland de grootste Joodse gemeenschap in Oost-Europa. Er waren er ooit veel meer, maar 600.000 Hongaarse joden werden omgebracht tijdens de Tweede Wereldoorlog.