Volgens de meeste Nederlandse europarlementariërs is het onwaarschijnlijk dat de EU-ministers van Gezondheid, die zich nog over het voorstel moeten buigen, zullen proberen het parlement op andere gedachten te brengen. Daarvoor is de meerderheid (494 van de ruim 550 aanwezigen) te groot, zeggen ze.

Wel wijst parlementariër Corbey (PvdA) erop dat niet iedereen om dezelfde reden tegen het voorstel heeft gestemd. „Het lijkt een grote consensus, maar er waren verschillende motieven.” Zelf is ze tegen een proef met voorlichting omdat dat uiteindelijk allemaal reclame is. „Daar ben ik tegen, want de branche geeft nu al meer uit aan marketing dan aan onderzoek en ontwikkeling. Bovendien ben ik bang dat ze mensen ziektes gaan aanpraten.” In de VS is reclame wel toegestaan en daar is de beïnvloeding van de patiënten groot, denkt ze.

In de Verenigde Staten is ook reclame voor geneesmiddelen die alleen op doktersvoorschrift verkrijgbaar zijn, toegestaan. Voornamelijk als gevolg hiervan is in Amerika de verkoop van medicijnen de afgelopen vijf jaar met 80 procent toegenomen. Dat betekent echter niet dat de burgers in Amerika in die periode ook 80 procent gezonder zijn geworden. In de VS wordt bijna 14 procent van het bruto nationaal product (bnp) aan gezondheid uitgegeven. Dat percentage ligt veel hoger dan in Europa, en dat terwijl 40 miljoen Amerikanen geen verzekering voor gezondheidszorg hebben.

Binnen de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, was het de afdeling voor industrie die de voorstellen heeft voorbereid, en niet die voor gezondheid. Het voorstel was afkomstig van EU-commissaris Liikanen (Industrie) en zijn collega Byrne (Volksgezondheid). Dat vindt GroenLinkser De Roo opmerkelijk. Volgens hem stonden de belangen van de medicijnenfabrikanten voorop.

De farmaceutische industrie en de Europese Commissie argumenteren dat patiënten inmiddels mondig genoeg zijn. Maar patiënten noch patiëntenverenigingen hebben hierom gevraagd. Dat moest een hoge vertegenwoordiger van de Europese Commissie onlangs toegeven, volgens De Roo. „De echte reden schijnt te zijn dat de farmaceutische industrie er steeds minder in slaagt nieuwe effectieve geneesmiddelen te ontwikkelen. Daarom probeert de industrie nu via reclame haar omzet te verhogen.”

Overigens kunnen consumenten al sinds jaar en dag Amerikaanse websites raadplegen met daarop de informatie die het parlement zo verguist. De Roo: „Tja, dat kunnen we niet verbieden.”

Wel heeft het parlement er bij de Commissie op aangedrongen nieuwe voorstellen te doen om de informatievoorziening voor patiënten te verbeteren. Het heeft verder paal en perk gesteld aan de soms luxueuze uitstapjes (op tropische eilanden of tijdens skivakanties) die fabrikanten organiseren om artsen op de hoogte te houden van de nieuwste medicijnen. „De gastvrijheid dient zich strikt te beperken tot het wetenschappelijke hoofddoel van de bijeenkomst”, is de formulering van het parlement.

De voorstellen maken deel uit van een algemene herziening van de geneesmiddelenrichtlijn uit 1983. Daarin wordt verder geregeld wat de duur van het octrooi voor nieuwe middelen mag zijn. De Commissie geeft de voorkeur aan tien jaar. Het parlement heeft gisteren gezegd dat concurrenten al na acht jaar met de ontwikkeling van een kopie mogen beginnen, onder de voorwaarde dat de verkoop begint na tien jaar.