De Italiaan Franco Frattini besloot vorige maand, na een afwezigheid van al een aantal weken, Brussel vaarwel te zeggen. Hij had verlof opgenomen om in zijn thuisland in het kader van de parlementsverkiezingen campagne te voeren voor Silvio Berlusconi. Die bood hem na zijn overwinning de post van minister van Buitenlandse Zaken aan in het te vormen kabinet, een functie die Frattini ook bekleedde tussen 2002 en 2004.De huidige bewindsman zwaaide binnen het team van voorzitter José Manuel Barroso de scepter over Justitie, Vrijheid en Veiligheid. Hij droeg de primaire verantwoordelijkheid voor gevoelige dossiers als asiel, immigratie en terrorismebestrijding. Hij trok er hard aan om op die gebieden de samenwerking in Europa vooruit te helpen en genoot als EU-bestuurder veel waardering.

Voor de tweede keer dit jaar was er een voortijdig vertrek van een van de commissarissen. Het illustreert dat het zittende college geleidelijk aan de eindstreep nadert. Het mandaat loopt af in de herfst van 2009. De leden zullen in de periode tot dat moment een kans tot een overstap naar een aantrekkelijke andere job niet zo snel laten schieten.

In februari diende de Cyprioot Markos Kyprianou zijn ontslag in. Die behartigde het beleidsonderdeel Gezondheid. Hij koos er eveneens voor minister van Buitenlandse Zaken te worden. De opvolging door Androulla Vassiliou verliep zonder problemen.

De nieuwe regering in Rome heeft Antonio Tajani naar voren geschoven als vervanger van Frattini. Genoemde politicus is momenteel lid van het Europees Parlement en behoort binnen die instelling tot de fractie van de christendemocraten.

Socialisten, liberalen en groenen fronsten op voorhand, nog voor de officiële aankondiging van zijn nominatie, hun wenkbrauwen. Sommige afgevaardigden uit die groeperingen duidden hem aan als een conservatieve katholiek en riepen de verwikkelingen rond Rocco Buttiglioni in herinnering. Die werd in 2004 door Berlusconi voorgesteld als kandidaat voor Justitie. Omstreden uitspraken over vrouwen en homo’s maakten hem voor het EP onaanvaardbaar als commissaris die onderwerpen behartigt als antidiscriminatie en burgerrechten. Barroso incasseerde een nederlaag. Hij zag zich genoodzaakt de voorgenomen benoeming te annuleren.

De Commissievoorzitter probeert uiteraard een herhaling van een dergelijke affaire te vermijden. Het zou zijn eigen reputatie ernstig schaden. Die overweging zal ongetwijfeld mee hebben gespeeld bij zijn beslissing het werkveld van Frattini toe te wijzen aan de Fransman Barrot. Die doet nu Vervoer en neemt al enige tijd de werkzaamheden op het terrein van Justitie waar.

De wijziging in de personele sfeer gaat dus gepaard met een herschikking van portefeuilles. Barroso heeft de bevoegdheid om dat te regelen. Tajani krijgt de algemeen als minder zwaar aangemerkte post van Vervoer toebedeeld. Wel raakt hij op die manier nauw betrokken bij de verwikkelingen rond Alitalia. De Commissie besloot deze week een onderzoek te starten naar mogelijk ongeoorloofde staatssteun aan de Italiaanse vliegmaatschappij. Berlusconi zal er uiteraard op rekenen dat Tajani in deze kwestie ten gunste van de nationale belangen zijn invloed aanwendt. De premier beschouwt de redding van de luchtvaartonderneming als een prioriteit.

Barrot mag zich verheugen in een promotie. Frankrijk was er vier jaar geleden niet gelukkig mee dat hij werd gestationeerd op een niet-eersterangspositie. President Sarkozy juicht de beoogde verschuiving dan ook toe. Hij beschikt straks in Brussel over een belangrijke pion om te helpen de door hem hoog op de agenda geplaatste voorstellen voor het immigratiebeleid te verwezenlijken.

Barroso op zijn beurt is gebaat bij een hem gunstig gezinde Sarkozy. De Portugees ambieert naar verwachting een tweede termijn aan het hoofd van het dagelijks bestuur van de Unie. Daarvoor heeft hij de medewerking van de regeringsleiders nodig. De relatie met bondskanselier Merkel raakte vertroebeld door de vorig najaar gepresenteerde plannen voor het terugdringen van de uitstoot van CO(in2( door personenwagens, die nadelig uitpakken voor de Duitse auto-industrie. De steun van een andere zwaargewicht binnen de EU kan hij dus goed gebruiken.

De mutaties in de Commissie hebben nog groen licht nodig van het EP. Dat houdt komende maandagavond in Straatsburg hoorzittingen met Barrot en Tajani. Op een later tijdstip volgt een stemming in de plenaire vergadering over de aanstelling voor hun nieuwe baan.