Dat zei hij in een interview met het Financieele Dagblad van maandag. Verder wil Rutte het opschorten van de werkgeverspremie aan banden leggen. Met de maatregel wil Rutte voorkomen dat de pensioenfondsen in financiële problemen komen als het economisch slecht gaat.

Onlangs maakte de Pensioen- en Verzekeringskamer (PVK) bekend dat driehonderd van de duizend Nederlandse pensioenfondsen gezamelijk een tekort hebben van 23 miljard euro bij een AEX-index van 300 punten. Tien tot 25 fondsen zitten het diepst in de gevarenzone. Enkele hebben zelfs een dekkingsgraad tussen 80 en 90 procent. De PVK is de toezichthouder van de pensioenfondsen.

Rutte wil de problemen met de fondsen in drie stappen oplossen. Eerst moeten ze nagaan of ze in het verleden overwinst hebben overgemaakt naar bedrijven. De staatssecretaris wil weten bij hoeveel pensioenfondsen dat is gebeurd. Als dat bekend is, kan er gepraat worden over het teruggeven van het geld.

Vervolgens moeten de fondsen nagaan of de premies wel kostendekkend zijn. „Als de pensioenfondsbesturen zeggen dat de premie te hoog wordt als die kostendekkend wordt vastgesteld, dan hebben ze een te mooie auto op te weinig benzine laten rijden”, aldus Rutte. Wanneer de premies kostendekkend zijn, komt de vraag aan de orde of er evenwicht is tussen een extra verhoging van de premies of een versobering van de pensioenen.

Werknemers en werkgevers betalen samen premie aan een pensioenfonds die het geld vervolgens belegt. Het fonds moet immers op de lange termijn de werknemers een pensioenuitkering kunnen garanderen die een verlies aan koopkracht tegen gaat. Maar omdat pensioenfondsen een groot deel van hun vermogen hebben geïnvesteerd in aandelen die sinds het jaar 2000 stevig in waarde zijn gezakt, zijn de buffers flink geslonken.

„De plannen van Rutte sluiten aan bij wat wij voorstaan: een gezonde financiering”, aldus een PVK-woordvoerder. Hij erkent dat het terugsluizen van een deel van het vermogen of het instellen van zogenoemde premieholidays, een periode waarin geen premies betaald worden, op dit moment niet aan de orde is.

Dergelijke maatregelen waren actueel aan het eind jaren negentig. Toen boekten pensioenfondsen met hun beleggingen in aandelen op de effectenbeurzen forse koerswinsten. Destijds ontlokten ingrepen nauwelijks enige kritiek van betekenis. De staatssecretaris wil met zijn voorstel soortgelijke maatregelen op de lange termijn volledig uitsluiten, onderstreepte een woordvoerder van zijn departement maandag.

Pensioendeskundige A. Oosenbrug vindt het voorstel van Rutte „mosterd na de maaltijd”. „Terugstorten is nu niet aan de orde. De wal heeft het schip gekeerd.” De situatie van de pensioenfondsen onderling is volgens de hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam ook niet te vergelijken. „Fondsen als Shell en Unilever waarbij terugstorten aan de orde was, zitten nog niet in de problemen.”