Ds. Moesker was vrijdag in Zwolle een van de afgevaardigden van de buitenlandse zusterkerken en relaties die de synode van de GKV adviseerden over een rapport van deputaten ”m/v in de kerk”. In hun rapport doen deputaten verslag van een onderzoek onder leden en predikanten binnen de GKV. Daaruit blijkt dat ongeveer de helft van de leden en een „ruime meerderheid” van de predikanten positief staan ten opzichte van het toelaten van vrouwen tot het ambt van diaken. De overgrote meerderheid van de kerkleden heeft echter „geen problemen” met de huidige praktijk, waarin vrouwen geen ouderling of predikant kunnen worden.De overgrote meerderheid van de GKV-leden vindt dat vrouwen in aanmerking moeten komen voor taken en functies die tot voor kort verbonden werden met het ambt, aldus deputaten in hun rapport, bijvoorbeeld op het gebied van pastoraat, onderwijs, of het verzorgen van een onderdeel van de eredienst.

In hun rapport adviseren deputaten de synode de komende jaren langs drie sporen verder te werken: een wetenschappelijke studie door de Theologische Universiteit Kampen, bezinning binnen de kerken, en praktische besluiten op korte termijn. Een vraag die zich bijvoorbeeld zou kunnen voordoen, aldus deputaten, is die naar de mogelijkheid van een vrouwelijke diaken.

Voorzitter ds. J. J. Schreuder (Spakenburg) benadrukte gisteren dat deputaten in hun rapport geen inhoudelijke keuze doen of een pleidooi voeren voor vrouwelijke diakenen. Het onderzoek binnen de kerken is vooral bedoeld om vragen en achterliggende patronen in kaart te brengen, aldus de predikant.

Uit het onderzoek komen volgens hem twee „signalen” naar voren: verscheidenheid, maar ook onzekerheid over de toepassing van Bijbelse gegevens. „We denken zeker niet dat we er met één Bijbelstudie wel uit zullen komen. Een brede bezinning is nodig.”

Kritiek
Tijdens de „adviserende bespreking” van het rapport gaf ds. H. Hoksbergen (Spakenburg-Zuid) aan dat de GKV en de buitenlandse kerken elkaar nodig hebben, juist ook als het gaat over gevoelige onderwerpen zoals de vrouw in het ambt. Hij uitte dan ook kritiek op de afgevaardigden van de Free Reformed Churches of Australia (FRCA) en de Canadian Reformed Churches (CanRC), die donderdagavond hun zorg uitspraken over de gesprekken tussen de GKV en de Nederlands Gereformeerde Kerken inzake de binding aan de belijdenis en vrouwelijke ambtsdragers.

Ds. Hoksbergen: „De broeders uit Canada en Australië hebben verontrustende en onverstandige woorden gesproken. Verdrietige woorden ook, die geen recht doen aan de relaties die we hebben. Laten we elkaar niet bij voorbaat afschrijven.”

Maar ook gistermiddag riepen afgevaardigden van de FRCA en de CanRC de synode op vast te houden aan de Schrift en de belijdenis. „De trein rijdt het best op deze twee sporen”, zei de Australische afgevaardigde A. C. Breen.

Zijn collega uit Canada ds. J. Moesker maakt zich vooral zorgen over de „nieuwe hermeneutiek” die uit het rapport zou spreken. Een nieuwe manier van Bijbellezen en uitleggen is niet per definitie verkeerd, zei hij, maar wel als dit gebeurt onder druk van de moderne cultuur. „Als de kerk ruimte schept voor een nieuwe hermeneutiek, dan kunnen we wel voorspellen wat er gaat gebeuren. Dat hebben we al in zo veel kerken gezien. Er gebeuren dan twee dingen: de nieuwe hermeneutiek vervangt de oude, zodat al snel alle ambten voor vrouwen openstaan. Maar dat niet alleen, ook de visie op bijvoorbeeld homoseksualiteit en de plaats van de wet verandert dan.”

„Laten we bewaard blijven voor de nieuwe hermeneutiek”, reageerde ds. G. Gunnink uit Amersfoort-West. „Ik zie het rapport juist als een doordenking, een verdieping van de oude hermeneutiek.” Hij ziet echter weinig in een brede bezinning binnen de kerken over de plaats van de vrouw. „Moet de synode een bezinningsproject over man en vrouw in de kerk gaan aansturen, terwijl we zelf nog niet weten waar we heen willen? Zitten de kerken daarop te wachten?”

Hermeneutiek

De afgevaardigden van de Free Reformed Churches of Australia (FRCA) gaven aan de ontwikkelingen binnen de GKV „kritisch” te volgen, zoals de synode van Kelmscott in 2006 hun had opgedragen. Punten van aandacht zijn onder meer de uitspraken van dr. G. Harinck over homoseksualiteit en de vrouw in het ambt, en de gesprekken met de NGK over vrouwelijke ambtsdragers en de binding aan de belijdenis.
Vrijdagmorgen spraken vertegenwoordigers van de Gereformeerde Kerke in Suid-Africa (GKSA) en de Vrije Gereformeerde Kerke in Suid-Africa (VGKSA), twee zusterkerken van de GKV, de synode toe.

De „grootste zorg” van de FRCA betreft echter de „nieuwe manier van hermeneutisch denken” die zij binnen de GKV bespeuren. „We zien een tendens om niet meer bij het Woord te beginnen en van daaruit te beslissen hoe men moet leven, maar precies het tegenovergestelde, waarbij het uitgangspunt is het leven van mensen, om vandaar uit het Woord te overwegen.”

Ds. L. W. de Graaff (Hattem) benadrukte dat een onderzoek naar vrouwelijke ambtsdragers niet „onafwendbaar” leidt de openstelling van de ambten voor vrouwen. „Ik hoef maar te verwijzen naar de Christelijke Gereformeerde Kerken, die zich eerder op dit punt hebben bezonnen.”

Zuid-Afrika

De GKV en de GKSA, die zo’n 90.000 leden tellen, hebben de afgelopen jaren regelmatig gesproken over het Schriftverstaan en de vrouw in het ambt. Binnen de GKSA is momenteel veel discussie over vrouwelijke ambtsdragers. Nadat de nationale synode in 2003 het diakenambt openstelde voor vrouwen, annuleerde de synode van 2006 dat besluit op kerkrechtelijke gronden. Een voorstel om ook de ambten van ouderling en predikant open te stellen voor vrouwen, werd om dezelfde kerkrechtelijke reden niet in behandeling genomen. Het onderwerp staat volgend jaar opnieuw op de agenda.

Dr. C. J. Smit riep de GKV gisteren op nauwere samenwerking te zoeken met de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Nederlands Gereformeerde Kerken, waarmee de GKSA ook een zusterkerkrelatie onderhoudt. Hij overhandigde synodepreses ds. A. de Snoo (Leiden) een Zuid-Afrikaanse studie over mannen en vrouwen in de kerk.

Namens de VGKSA, gesticht door vrijgemaakten die na de Tweede Wereldoorlog naar Zuid-Afrika emigreerden, ging ds. P. G. Boon in op de zusterkerkrelatie tussen de GKV en de GKSA. Zijn kerkverband deelt de zorgen van de vrijgemaakte kerk in Ten Boer, die eerder deze week tevergeefs verzocht deze relatie te herzien. „We vragen u niet de zusterkerkrelatie te verbreken; wel om uw verantwoordelijkheid te nemen en te helpen de binnenbranden in de GKSA te blussen.”