Een enorm aantal mensen loopt rond met maskertjes op, doodsbang dat ze ziek kunnen worden van onder het puin liggende rottende aardbevingsslachtoffers. De angst voor besmettelijke ziekten zit er diep in en wordt aangewakkerd door de Chinese overheid.Zeker 10.000 specialisten in de preventie van epidemieën zijn in het rampgebied neergestreken. Het wemelt er letterlijk van de mannen in witte en blauwe pakken die met ontsmettingsmiddel spuiten.

De lichamen worden herhaaldelijk bespoten, de straten, de tenten, de auto’s, de mensen die het rampgebied verlaten, alles en iedereen wordt herhaaldelijk ontsmet. In plaats van de gebruikelijke geur van rottend vlees die bezoekers van rampgebieden verwelkomt, hangt nu de bijtende geur van chloor in het Chinese rampgebied.

Tijdens de 100 kilometer lange tocht van het epicentrum in Yingxiu naar Chengdu, de hoofdstad van de provincie Sichuan, wordt een auto niet minder dan vijf keer bespoten. Net voordat de auto’s de tussenliggende stad Dujiangyan binnenrijden moeten zelfs alle inzittenden uitstappen om één voor één een behandeling te ondergaan. Er zijn waarschijnlijk bij geen enkele andere ramp in Azië de afgelopen jaren zo veel desinfecterende stoffen gebruikt.

„Gedurende mijn dertig jaar op het ministerie is dit de grootste actie om ziekten na een ramp te voorkomen”, zei Qi Xiaoqiu, topambtenaar bij het Chinese ministerie van Volksgezondheid, deze week tijdens een persconferentie.

De acties zijn nog lang niet voorbij. De Chinese overheid is druk doende om voorraden vaccinatiemiddelen op te slaan. Tegen medio juni hoopt China 100.000 vaccines voor cholera te hebben, 30.000 voor mazelen en 20.000 voor hondsdolheid.

„De maatregelen van de overheid zijn heel effectief”, zegt Jin Hong (43), directeur van het gemeentelijk ziekenhuis van Mianzhu, een stad die zwaar getroffen is door de aardbeving. „We hebben maar een paar patiënten met diarree gehad en de situatie is volledig onder controle.”

Maar buitenlandse gezondheidsspecialisten vragen zich af of de mankracht en het geld niet beter ingezet kunnen worden. Dit geldt vooral voor het bespuiten van lichamen. Dat wordt herhaaldelijk gedaan. In Yingxiu, een stad met bijna 13.000 doden en vermisten op een totaal van 16.000 inwoners, worden opgegraven lichamen op zijn minst tweemaal gedesinfecteerd. Ook wordt er overal kalk gestrooid. De massagraven hier liggen vol met lege kalkvaten.

„Dode lichamen vormen geen bedreiging voor de volksgezondheid”, zei vertegenwoordiger van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in China Hans Troedsson tijdens een interview met de Chinese pers afgelopen week. „Deze werkzaamheden zijn kostbaar, tijdrovend, vereisen gecompliceerde logistiek en coördinatie, doen een beroep op personeel ten koste van de zorg voor overlevenden en zijn totaal niet noodzakelijk”, aldus Troedsson.

Directeur Feng Zijian van het Chinese Centrum voor de Preventie en Controle van Ziekten is het niet helemaal eens met Troedsson. In een interview met het Chinese dagblad China Daily zegt Feng dat Troedsson in principe gelijk heeft, maar dat Chinese culturele opvattingen ook een grote rol spelen. „De genomen maatregelen beschermen ook de gevoelens van de werkers die de lichamen ruimen.”

In de kampen zelf is men zich goed bewust van het risico van epidemieën, nu er zo veel mensen op een kluitje zitten en de hygiëne beperkt is. „Er zijn te veel mensen hier”, zegt Zhou Jing, woordvoerder van het tentenkamp in het Mianzhu Sports Center, „dus we maken ons veel zorgen over epidemieën.” Het gigantische vluchtelingenkamp biedt onderdak aan bijna 7000 aardbevingsoverlevenden in 390 dicht op elkaar opgestelde tenten.

Maar ook hier lijkt er meer aandacht te worden besteed aan spuiten dan aan het leveren van voldoende schoon water en sanitaire voorzieningen. Om de twee uur worden de ingangen van de tenten gedesinfecteerd. De kampbewoners staan ondertussen echter in rijen te wachten voor het kleine aantal kranen met vers water.

Wat tot nu toe totaal niet aan de orde is geweest is het effect op het milieu van alle tonnen chemicaliën die er gespoten worden. Dat milieu heeft toch al een enorme dreun opgelopen door de aardbeving. Veel bergen in het rampgebied zijn volledig ontdaan van alle groen. De desinfecterende stoffen doden daarbij niet enkel bacteriën en virussen, maar ook de insecten die tot voedsel moeten dienen voor overlevend gedierte.