Holy Island -ook bekend onder de naam Lindisfarne Island- wordt vaak omschreven als ”het juweel van de kust van Northumberland”. Hier leefden in de middeleeuwen druïden en monniken, in volstrekte afzondering, ver weg van wat elders belangrijk scheen.Eb en vloed waren als het monotone ritme van de getijden van de monniken, hun gebeden en meditaties, de vespers en de completen, het lezen in de Bijbel, het stil zijn, en vooral het bij zichzelf naar binnen kijken, dagen, weken, soms wel jaren lang.

Iona, het kleine Hebrideneilandje aan de westkust van Schotland, was als spiritueel centrum de voorloper van Holy Island. Iona was het heiligste eiland van Schotland, zegt men. Dan was Holy Island -een samenklontering van religie- het heiligste van Engeland.

Op het eiland Iona stichtte de Ierse monnik Sint-Columba in het jaar 563 een Keltisch klooster van waaruit hij Schotland, en later delen van West-Europa, bekendmaakte met het christelijk geloof. Later verschoof het spiritueel centrum van Iona een beetje naar Holy Island.

Het eiland, iets boven Newcastle en vlak bij de Schotse grens, werd op zijn beurt uitgangspunt voor zendingsreizen naar de Lage Landen. Van hieruit kerstenden de monniken Sint-Aidan en Sint-Cuthbert de randen van Europa. Aidan stierf op het eiland in 651, Cuthbert overleed er in 687. Beiden werden op het eiland begraven.

Koning Hendrik VIII maakte in de zestiende eeuw, tijdens de Reformatie, aan het kloosterleven een einde. Dat trof Iona evengoed als Holy Island. Hendrik vernielde op Holy Island onder meer de benedictijnerabdij, in de twaalfde eeuw gebouwd naar het voorbeeld van Durham Cathedral.

De ruïne ligt er nog, in een indrukwekkend zwijgen, als een religieuze aanklacht tegen ieder zinloos geweld. Ernaast ligt een bezoekerscentrum waarin het leven van de monniken tastbaar wordt en waar de geschiedenis uitgebreid uit de doeken wordt gedaan.

Houten hut
Aan het begin van de weg die toegang tot het eiland geeft, staan waarschuwingsborden met de ”safe crossings”, de tijden wanneer het eb en vloed is. Halverwege het asfaltlint staat een houten hut op hoge poten, de zogenaamde ”idiot’s box”, speciaal gebouwd voor mensen die zich vergissen in de snelheid van het water. In de hut hangen een handdoek en een telefoontoestel, de rechtstreekse hulplijn met reddingsdiensten.

Een paar keer per jaar gaat het mis. Dan wordt de auto een prooi van het oprukkende water. Overrompelde toeristen vinden een veilig heenkomen in de hut. Het is nog steeds schering en inslag, zeggen bewoners van Holy Island, een beetje boos over zo veel stommiteit.

Na de 5 kilometer lange weg door het enorme ebgebied staat er ”Welcome to Holy Island” op een bord. De auto moet aan de kant. Men mag slechts te voet verder het eiland op. Holy Island leeft grotendeels van het toerisme en nog een klein beetje van de visserij. Het telt ongeveer 150 vaste bewoners, in het hoogseizoen zijn er soms evenveel bezoekers. Er zijn meerdere overnachtingsmogelijkheden, in bed and breakfasts, vakantiehuisjes en een paar hotels.

In de meest noordelijke uithoek van het eiland staat Lindisfarne Castle, een fort uit 1554. Men kan er een paar keer per uur met een bus naartoe. Op het hoogste punt van het eiland staat een monument uit 1919, opgericht voor Sir Edwin Luytens, architect van Lindisfarne Castle. Daar staat ook een gedenkteken voor slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog.

Het eiland biedt ligt midden in het Lindisfarne Natuurreservaat. Uitgebreide duinlandschappen, zandvlaktes en slikken die tijdens eb bloot komen te liggen en verhoogde stranden geven alle ruimte aan planten en vogels. Aan de oevers liggen de schuurtjes van de vissers, gemaakt van afgedankte en omgekeerde vissersboten.

Nederlanders
Op Lillburn Terrace wonen sinds 1996 Harm en Magda Vrieling, inmiddels met hun drie kinderen. Harm en Magda komen beiden uit Nederland. Ze zochten naar rust, vertelt Magda. „Hier leef je te midden van de vogels, onder het sterrendak, hier geen drukte en geen luchtvervuiling. Holy Island geeft ons wat we zochten: verdraagzaamheid, vrede, en veiligheid voor kinderen.”

Bewoners van Holy Island zijn best wel gelovig, vertelt ze. „Zelf ben ik dat ook. Ik geloof gewoon, in gevoel, in emotie, in iets hogers, in God, in Jezus. Het overkómt je hier. Dat gaat vanzelf.”

Ze zou niet meer naar Nederland terug willen. „Alles is daar zo gehaast. Ik ga ook zo min mogelijk naar het vasteland. Laat ons maar veilig hier.”

Hun kinderen gaan naar het enige schooltje op het eiland. De school telt tien leerlingen. Als de kinderen van de basisschool af zijn, gaan ze naar het voortgezet onderwijs in Berwick-upon-Tweed, de dichtstbijzijnde stad op het vasteland.

Drie kerken
Holy Island is drie kerken rijk, een rooms-katholieke St. Ardan’s Roman Church, de St. Cuthbert Presbyterian Church en de anglicaanse St. Mary’s Chapel. De kerken proberen soms wel dingen samen te doen, zeggen de eilandbewoners, maar dat gaat allemaal nog niet erg soepel.

St. Mary’s Chapel is bijna 1400 jaar oud en tijdloos als het Woord. Eilandbewoners spreken over ”de grote kerk”. Aan de muur hangt een gebed: „Lead me from death to life, from falsehood to truth.” Bezoekers vullen gebedsbriefjes in, voor een zieke moeder, voor de slachtoffers in Birma, voor een gehandicapt kind. In een vitrine ligt onder glas het ”Book of Kells”, een middeleeuws manuscript met de vier evangeliën. In een zijbeuk staat het orgel, van Harrison and Harrison.

Op een lezenaar ligt een Bijbel, opengeslagen bij Mattheüs 22:1: „En Jezus, antwoordende, sprak tot hen wederom door gelijkenissen.” De kansel is afgesloten met een groen koord. Een houtsnijwerk verbeeldt de duif die neerdaalt op de Zoon. Schilderijen laten iets van Iona’s vroomheid zien. Iedere bezoeker krijgt een welgemeende groet mee: „Grace to you and peace, from God our Father, and the Lord Jesus Christ.”

Hier komen veel zoekers, zoekend naar religieuze laving en naar antwoorden op hun vragen, over tijd en eeuwigheid, en over de vraag of er een God is, Die alles ziet en weet. Thema’s op Holy Island zijn vooral vrede en heelheid van de schepping. Gretig liefhebbert men hier in spiritualiteit en gevoelige emotie, in het besef dat er nog iets anders moet zijn dan slechts dit ondermaanse.