Mengistu is een reliek van de Koude Oorlog. Zijn bewind bleef in stand dankzij de rivaliteit tussen de Verenigde Staten en de Sowjet–Unie. Megistu werd een zetbaas van Moskou en een pion in het schaakspel van de grootmachten. Met het einde van dit spel, viel ook Mengistu.Het was trouwens een militaire opleiding in de Verenigde Staten die hem naar het kamp van de tegenstander voerde. Mengistu begon eind jaren zestig in de VS te sympathiseren met Afro–Amerikaanse radicale bewegingen. Zo kwam hij ook in aanraking met het communistische gedachtegoed dat zijn toekomst zou vormen.

De arme boerenzoon Mengistu, die in 1937 in Walayitta werd geboren, raakte als sterke man, zoals wel meer linkse en rechtse machthebber in die tijd, het contact met de wekelijkheid volledig kwijt. Hongersnoden en diepe ellende voor de bevolking waren het gevolg.

Van alle goede voornemens kwam uiteindelijk niks terecht. Tijdens zijn bewind stierven zeker een miljoen mensen een hongerdood. Zeker 80.000 Ethiopiërs verdwenen of werden vermoord in de gevangenissen tijdens de zogeheten ’Rode Terreur’ van de jaren zeventig.

Mengistu maakte deel uit van een groepje beroepsofficieren dat in september 1974 het bewind van keizer Haille Selassie omverwierp. Drie jaar later pleegde de slechts 1,66 meter lange Mengistu een bloedige staatsgreep. Hij stichtte met hulp van Moskou een totalitair marxistisch regime. In de jaren zeventig hielpen duizenden Cubanen en Russen hem in zijn strijd tegen buurland Somalië, dat de provincie Ogaden was binnengevallen. In de jaren daarna investeerde de Sowjet–Unie meer dan 10 miljard dollar in hun sterke man in Addis Abeba.

Marxistische leuzen en portretten van Marx, Engels, Stalin en Mengistu bepaalden het straatbeeld. Mengistu zag zichzelf als een kampioen van het communisme. Maar een dikke muur rond zijn weelderige paleis scheidde hem van de armoede onder de bevolking.

De oorlog met Somalië en binnenlandse opstanden leidden ertoe dat 60 procent van het overheidsbudget opging aan defensie. Mengistu beschoot en bombardeerde Eritrea lange tijd zonder de afscheiding van dat land te kunnen voorkomen.

Intussen leed de economie onder een westerse boycot en de invoering van marxistische politieke dogma’s. Droogte deed de landbouw helemaal de das om. In de jaren tachtig dwong het regime 1,5 miljoen mensen gedwongen te verhuizen naar collectieve boerderijen. Officieel probeerde hij zo de hongersnoden het hoofd te bieden. Critici menen dat de volksverhuizing slechts bedoeld was om opstandelingen te isoleren van de bevolking.

Het failliet van het Sowjet–blok betekende ook het einde van Mengistu. In 1990 sneed Moskou drastisch in zijn hulp aan Ethiopië. Net als veel anderen zag Mengistu na het verlies van zijn verre weldoeners alleen nog een uitweg door toenadering tot het Westen te zoeken, maar het was te laat. De verschillende rebellenbewegingen in zijn land zagen hun kans schoon en bundelden hun krachten.

Mengistu was daardoor niet meer in staat de opmars van de rebellen te stuiten en vluchtte naar Zimbabwe.