Het is verbazingwekkend hoe veel Ieren -volgens de peilingen- dreigen tegen te stemmen. Als je niet beter weet, moet ongeveer de hele Ierse samenleving voor zijn. Het „ja”-front wordt niet alleen gevormd door de regering en de grote meerderheid van de politieke partijen.

Ook de media zijn bijna algemeen voor. De Europese Commissie had de politieke redacteuren vorige maand uitgenodigd voor een verblijfpartijtje van een paar dagen om ze voor te lichten. Na terugkomst was er nauwelijks meer een kritisch geluid te horen. Bovendien kwamen er vlijmscherpe politieke commentaren die erop neerkwamen dat het feitelijk immoreel is „nee” te stemmen. Voor de vorm krijgt af en toe een hoogleraar nog de kans wat tegengas te geven.

De gewone Ier
De grote bedrijven, die veel contacten met het vasteland hebben, zijn eigenlijk zonder uitzondering voor het verdrag. Zij zien grote economische belangen met sterke groeimogelijkheden. Zij roepen samen met de regering om het hardst dat uitbreiding goed is voor de werkgelegenheid, waar de tegenstanders juist roepen dat het Ierse banen gaat kosten. Ironisch genoeg weet geen van beide partijen hun argumenten te staven met zelfs maar enige schatting.

Ten slotte hebben katholieke bisschoppen en de Ierse Anglicaanse Kerk, the Church of Ireland -die een minderheidspositie inneemt op het overwegend rooms-katholieke eiland- zich in het „ja”-kamp geschaard.

Tot de tegenstanders behoren naast enkele kleinere politieke partijen als Sinn Fein, de groenen en de SP, de pro-lifebewegingen en de No-Nice-campagne. Deze laatste beweging bestaat voor een groot deel uit nationalisten en anti-Europa-denkers. Ten slotte is er nog een groep voor wie onder de Nice-paraplu’s geen plaats is en die toch door het „ja”-kamp het meest wordt gevreesd: de gewone Ier. De man op straat is bang voor verlies van werkgelegenheid, kijkt bezorgd toe hoe maatregelen van de Europese Unie steeds meer het dagelijks leven beïnvloeden en is bang dat Ierland ooit in een militair conflict wordt meegezogen.

Hoewel volgens de laatste peilingen het aantal voorstemmers uitloopt op hun ’tegenstanders’, is op straat duidelijk te merken dat onzekerheid koning is, hoewel de meeste Ieren hun besluit al genomen hebben. Als het gesprek op het referendum komt, wordt na een „Ik denk dat ik voor-/tegenstem”, bijna altijd de vraag gesteld: „Wat zou jij stemmen?” Of: „Ik ben bang dat zaken als abortus en euthanasie naar Ierland over zullen waaien. Daarom ben ik eigenlijk tegen, maar de bisschoppen zijn voor.”

Ethische kwesties
The Church of Ireland deelt mee dat zij de Ieren dringend oproept „ja” te stemmen. De redenering is dat de Oost-Europese landen in de vorige eeuw zo te lijden hebben gehad, dat het een verschrikkelijke vergissing in de geschiedenis zou zijn nu tegen te stemmen. Het continent heeft al veel te lang geleden onder onderdrukking en verschrikkelijke oorlogen. Europa staat nu op een kruispunt in de geschiedenis. Het Verdrag van Nice is een unieke gelegenheid om te komende tot blijvende vrede in Europa. Als de kandidaat- lidstaten zich bij Europa kunnen aansluiten, kan de economie zich ontwikkelen en stabiliteit in Europa brengen en daarmee ook intellectuele waarden.

De Church of Ireland was vorig jaar diep teleurgesteld toen de Ieren het Verdrag van Nice verwierpen. De sterke band met de lutherse kerken in de Baltische staten gaf het gevoel dat Ierland hen in de steek had gelaten. Op de vraag hoe het zit met ethische kwesties als abortus en euthanasie, of de kerk niet bang is dat dergelijke immorele invloeden ook sneller zullen overwaaien, laat de woordvoerder weten dat dit zo’n „grote” vraag is, dat hij die niet zonder meer kan beantwoorden. Hij zal de vraag voorleggen en terugbellen. Uit de ruggespraak komt naar voren dat de Ierse Anglicaanse Kerk het ”Nice-treaty” louter en alleen beschouwt als een verdrag over uitbreiding. En als kerk zijn zij altijd bezig met evangelisatie, naar buiten treden en nieuwe contacten leggen. Alle andere verbanden wil zij dan ook niet leggen.

Solidair
De rooms-katholieke bisschoppen hadden eerder deze maand een verklaring uitgegeven waarin zij oproepen voor het verdrag te stemmen. Een woordvoerder laat weten dat de bisschoppen de angst van veel Ieren voor de immorele invloeden vanaf het continent begrijpen. Maar de Ieren moeten meer vertrouwen hebben in hun eigen overtuiging. Zij moeten trots zijn op hun geloof en vertrouwen op hun morele kracht, niet bang zijn dat de invloeden vanuit Europa overwaaien naar Ierland.

En de onrust omtrent het opdringen van abortus door de Unie? In de ogen van de bisschoppen is een aantal leden buiten de grenzen van zijn bevoegdheden getreden om Europa rijp te maken, en ze hebben de pro-lifebewegingen ongewild op sleeptouw genomen.

Solidariteit en vertrouwen zijn de pijlers waarop het eiland moest staan. Solidair met de verdrukte volkeren van Europa, en op de eigen kracht vertrouwen dat Ierland niet alleen zal standhouden, maar Europa de normen en waarden zal laten zien die reeds in veel landen verloren zijn gegaan, aldus de Rooms-Katholieke Kerk.

Voor struisvogels is Ierland eigenlijk een te nat land, maar het hoofd in het zand steken lijkt in Ierland tot een kunst verheven. Hoewel de vrees dat de Europese Unie Ierland straks ethisch de wet zal voorschrijven onderhuids leeft, wordt daar nauwelijks openlijk over gesproken.

Meer invloed
De pro-lifebewegingen is een groep waarvan je actie zou verwachten, maar ze houden zich al maanden liever op de vlakte. Zij willen zich niet aan het Verdrag van Nice branden. Zo schrikt een dame bij Human Life International Ierland hoorbaar wanneer ze hoort dat er een Nederlandse journalist aan de andere kant van de lijn hangt, ook al woont hij met zijn gezin in Ierland. „Neen, over het Verdrag van Nice hebben wij geen mening…, hebt u een momentje?.. Nee, hier wil niemand reageren, wij hebben hierop geen commentaar.”

Dan praat de in het West-Ierse Galway wonende onafhankelijke europarlementariër Dana Rosemary Scallon, die als zangeres ooit meedeed aan het Eurovisie-songfestival, heel wat makkelijker. Zij zegt niet tegen de uitbreiding van Europa te zijn, maar wel tegen dit Verdrag van Nice. „Het gaat helemaal niet over uitbreiding met tien staten, het gaat over het krijgen van meer invloed in de individuele lidstaten. Dat hebben verscheidene prominente leden mij zelf verteld.” Nu al wordt geprobeerd de grenzen van de bevoegdheden te verleggen, zoals de toegankelijkheid tot abortus in alle lidstaten. „En dat de beslissingen niet bindend zijn?” zo gaat de Ierse europarlementariër verder, „nu nog niet, maar als er in 2004 een constitutioneel verdrag komt, dan wel!”