Groningse canon ingeluid met kanon
Wat hebben ds. De Cock uit Ulrum, Wubbo Ockels, de Slag bij Heiligerlee en de gasbel bij Slochteren met elkaar gemeen? Ze staan allemaal in de Groningse canon, die donderdag werd gepresenteerd.
De Groningse commissaris van de Koningin, Van den Berg, gaf donderdagmiddag het startschot voor de presentatie van de canon. Hij deed dat door een historisch kanon af te vuren. Daarmee heeft Groningen de eerste officiële provinciale canon. Tenminste, voor wat het waard is. Want ook Overijssel heeft een canon over de provincie. Het verschil is dat die van Groningen door meerdere instanties is samengesteld en die van Overijssel door slechts één persoon. En ook tal van andere gebieden hebben hun canon of werken eraan.Dat neemt niet weg dat onder andere het Regionaal Historisch Centrum Groninger Archieven zijn best heeft gedaan om een mooie canon samen te stellen. Veertig ijkpunten, 52 boegbeelden en 8 periodes telt de canon. De ijkpunten -historische gebeurtenissen- lopen uiteen van de hunebedden en de bouw van kerken in de romaanse stijl tot de afsluiting van de Lauwerszee en de verkeersproblematiek in de stad Groningen. Religie komt meerdere keren aan bod. Zo worden de opkomst van het protestantisme en de Afscheiding van 1834 beschreven. Maar ook de beschietingen van de stad Groningen door Bommen Berend in 1672, economische veranderingen en de Tweede Wereldoorlog staan er in.
De 52 boegbeelden zijn min of meer bekende Groningers. Het begint met monnik Liudger en eindigt met schaatsster Marianne Timmer, die tevens de enige is in de canon die met sport te maken heeft. Acht wetenschappers komen aan bod, onder wie Nobelprijswinnaar Frits Zernike. Ook ds. Wilhelmus Schortinghuis ontbreekt niet. Meerdere politici duiken in het rijtje op, zoals Sicco Mansholt en Samuel van Houten, die streed tegen kinderarbeid. Zelfs een beruchte piraat heeft een plaatsje gekregen. Tekenaar Cornelis Jetses en feministe Aletta Jacobs maken het rijtje compleet. Slechts drie vrouwen telt het overzicht. Vier van de beschreven personen zijn nog in leven.
Acht verhalen beschrijven daarnaast onder andere het ontstaan van de provincie en de opkomst van de industrie.
Volgens de samensteller van de canon, Albert Buursma, is het werk bestemd voor een breed publiek. Toch moet hij erkennen dat het te moeilijk is voor leerlingen van de basisschool en de eerste klassen van het voortgezet onderwijs. „Je moet wel enige kennis hebben om het te kunnen lezen.” Voor docenten vindt hij het 120 pagina’s tellende werk meer geschikt.
Met de presentatie kwam meteen de discussie op gang of wel de juiste keuzes zijn gemaakt bij het samenstellen van de canon. Zo hekelde prof. dr. Duijvendak, hoogleraar regionale geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen, het feit dat de Slag bij Heiligerlee in de canon staat beschreven. De slag, die wordt gezien als het begin van de Tachtigjarige Oorlog, heeft volgens hem meer een landelijk dan een regionaal karakter. Duijvendak vergeet daarmee mogelijk dat er veel meer punten en personen regio-overstijgend zijn. Want wat te denken van ruimtevaarder Wubbo Ockels? Die heeft weliswaar banden met de Rijksuniversiteit Groningen, maar werd vooral bekend als astronaut.
Hoogleraar middeleeuwse geschiedenis De Boer, van diezelfde universiteit, gaf aan dat het goed is dat nu de gesprekken op gang komen. „De canon is niet bedoeld als verstening van de kennis, maar als aanzet tot een debat.”
Ds. H. P. Scholte
Anders dan het bijschrift bij het artikel over de Groningse canon op pag. 9 in RD 9 5 vermeldde, is de persoon links niet ds. De Cock, maar ds. H. P. Scholte.