Dat blijkt uit interne documenten, waaronder gespreksverslagen met gevangenen, van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie. De stukken zijn vrijgegeven na een beroep van NRC Handelsblad op de Wet openbaarheid van bestuur.De afgelopen twee jaar heeft de Nederlandse ambassade driemaal een klacht ontvangen over geweld tegen gedetineerden. Tijdens een gesprek op 7 augustus vorig jaar met een medewerker van de Nederlandse ambassade in Kabul klaagde een gevangene dat hij „enkele malen is geslagen” bij de Afghaanse geheime dienst in Tarin Kowt. Een andere gevangene is volgens het vrijgegeven verslag drie keer op het hoofd geslagen.

In december vorig jaar leverde een bezoek van ambassadepersoneel aan een gevangenis een nieuwe klacht op. Een gevangene zei toen tijdens drie verhoren door de geheime dienst „enkele malen op het hoofd” te zijn geslagen. Hij hield daar geen letsel aan over.

Het Afghaanse National Directorate of Security (NDS), verantwoordelijk voor de overgedragen gevangen Afghanen, is al vaker in opspraak gekomen. Volgens Amnesty International maakt de dienst zich schuldig aan marteling. De Canadese regering besloot om die reden in november vorig jaar de overdracht van gevangenen een aantal maanden stop te zetten.

Nederlands ambassadepersoneel heeft vorig jaar verschillende groepen gevangenen bezocht. Volgens de gespreksverslagen heeft het merendeel geen klachten over de fysieke behandeling. Wel wordt geklaagd over kou of een gebrek aan eten en drinken.

In een verslag van een bezoek aan een NDS-gevangenis in april vorig jaar vermelden ambassademedewerkers dat de faciliteiten „zeer primitief te noemen” zijn. „In meerdere cellen met een afmeting van 20 bij 30 meter verblijven zo’n 180 personen, slapend op matrasjes en dekens en niet veel meer dan de kleding of persoonlijke bezittingen die men bij zich had toen men gearresteerd werd.”

De Tweede Kamer heeft in het verleden regelmatig aangedrongen op een humane behandeling van gevangenen in Afghanistan. Nederlandse militairen mogen gevangenen 96 uur vasthouden waarna ze vrijkomen of worden overgedragen aan de Afghaanse autoriteiten. Nederland houdt na de overdracht de zaak op afstand in de gaten.

GroenLinks is „verontwaardigd” dat de klachten van gevangenen zijn verzwegen. De partij vindt dat Nederlandse militairen voorlopig geen gevangen Afghanen mogen overdragen. GroenLinks en D66 hebben Kamervragen gesteld om snel helderheid te krijgen over de kwestie.