Op de SGP-burelen is over het voorstel grondig nagedacht. Het is drie keer binnenstebuiten gekeerd en gespiegeld aan diverse staatsrechtsgeleerden. Maar nu, na de begrafenis van prins Claus, aarzelt de fractie niet meer het naar buiten te brengen: Balkenende moet op grond van artikel 64 van de Grondwet de Kamer ontbinden.

Het gaat de mannenbroeders wel aan het hart. Van de niet-regeringspartijen was er geen die het kabinet zo positief bejegende als de SGP. Van der Vlies: „In de plannen van deze coalitie zitten goede elementen. Daarbij komt dat de persoon van de premier vertrouwen inboezemt. Daarom hebben wij steeds gezegd: Dit kabinet moet een kans krijgen zich te bewijzen. Maar er komt een moment dat je moet zeggen: Er is nu zoveel ordinaire ruzie en machtsstrijd geweest, de LPF blijkt zo ontzettend instabiel te zijn, nu is het verstandiger ermee te stoppen en de kiezer weer te laten spreken.”

vraag (u14(Er is toch wel vaker onrust in een partij of fractie?

„Ja, maar de ruzie in de LPF gaat alle perken te buiten. De onbeschaamdheid waarmee het spel om de macht wordt uitgevochten, is nog nooit vertoond. Als kamervoorzitter Weisglas gaat waarschuwen dat de waardigheid van het parlement in het geding is, is er meer aan de hand dan gewone onenigheid.

Daarbij komt dat de brand overgeslagen is naar het kabinet, waar twee ministers met belangrijke portefeuilles elkaar niet meer kunnen luchten of zien. Zelfs het buitenland begint argwanend naar ons te kijken.”

vraag (u14(Zolang de LPF-fractie het kabinet blijft steunen, kan Balkenende toch doorregeren?
„Zo zien wij dat niet. Want wat heet: doorregeren? Er gaat heel wat energie zitten in het oplossen van dit soort ruzies. Voor je het weet, blijft het gewone werk liggen.

Daar komt bij dat een belangrijk doel van dit kabinet het herstel van waarden en normen is. Maar het uitdragen van die gedachte begint langzamerhand lachwekkend te worden. Zo’n thema kun je in deze omstandigheden niet meer geloofwaardig uitwerken. Dat is iets wat de SGP-fractie grote zorgen baart.

Het gevolg van dit alles is dat kiezers die in mei eindelijk weer bij de politiek betrokken raakten, zich nu opnieuw gaan afwenden. Terecht voelen zij zich door de LPF bedrogen.

Ten slotte zou Balkenende moeten beseffen dat al dit gedoe op zeker moment ook zijn eigen partij en zijn eigen persoon gaat schaden.”

vraag (u14(Kan dat nu zomaar: dat de premier de Kamer ontbindt?

„Artikel 64 van de Grondwet zegt dat „elk der Kamers bij Koninklijk Besluit ontbonden kan worden.” In de vorige eeuw is dat altijd gebeurd na een crisis, om een conflict of patstelling tussen Kamer en kabinet te doorbreken. Maar de Grondwet -zo leert de toelichting op dit artikel- biedt de premier ook de ruimte om in uitzonderlijke omstandigheden geheel op eigen initiatief de Kamer te ontbinden.

Wij pleiten ervoor dat Balkenende deze keer van die bevoegdheid gebruikmaakt en één stap verdergaat dan in dit soort situaties tot nu toe gebruikelijk was. Natuurlijk moeten er dan wel snel nieuwe verkiezingen gehouden worden. De Grondwet zegt dat dat binnen drie maanden moet.

Deze aanpak heeft als bijkomend voordeel dat het kabinet niet demissionair wordt. Dat kan belangrijk zijn, bijvoorbeeld voor de gesprekken die de premier moet voeren over de uitbreiding van de EU. Het regeren van het land kan op die manier zo goed mogelijk doorgaan, al beseffen wij heel goed dat de positie van zo’n kabinet anders is dan normaal.”

vraag (u14(Het is toch nog mogelijk dat de LPF morgen de rijen sluit?
„Ik heb daar eerlijk gezegd geen vertrouwen meer in. Ook niet als ze vandaag nog beloven dat het voortaan beter zal gaan. Ik zie de moeilijkheden in die partij, gelet op haar karakter, de ontstaansgeschiedenis en de aard van de conflicten, als structureel. Het feit dat men nu externe adviseurs nodig heeft om het conflict tussen Heinsbroek en Bomhoff weg te nemen, spreekt boekdelen. Die adviseurs zijn misschien goed voor het bedrijfsleven, maar in de politiek werken zij niet.

Daarbij komt: verloren gezag en aanzien laten zich eigenlijk niet meer herstellen.”