Makkum en Franeker zijn plaatsen met een rijke geschiedenis. Die historie klinkt door in het programma voor de koninginnedagviering waaraan de Oranjes zullen deelnemen, zo hebben de burgemeesters laten weten.Tegelijkertijd benadrukken zij dat het een „eigentijds feest” wordt. „Zonder koekhappen”, voegde burgemeester Th. Piersma van Wuˆnseradiel -de gemeente waar Makkum onder valt- daaraan toe. Burgemeester Haveman van Franekeradeel heeft minder problemen met dat traditionele onderdeel van Koninginnedag.

Koningin Beatrix gaat eerst naar Makkum. Het historische centrum van het Friese stadje biedt een fraai decor voor ’historische’ ontmoetingen. De statige koopmanshuizen en het waaggebouw van het IJsselmeerdorp geven de plaats een bijzondere uitstraling.

Menno Simons (1496-1561) en Grutte Pier (1480-1520) zouden er zo door de straten kunnen lopen. Beiden leefden in de omgeving van Makkum. Simons zou de wereld veroveren met zijn theologische ideeën, terwijl Grutte Pier -of eigenlijk Pier Gerlofs Donia- als Friese vrijheidsstrijder bekendheid kreeg. Donia was aanvankelijk boer te Kimswerd. Toen Saksische troepen in 1515 zijn boerderij verwoestten, werd hij de leider van de strijd tegen de Saksische en Hollandse bezetters. Met een kapersvloot maakt hij de Zuiderzee onveilig.

In Makkum is na de ontvangst door de commissaris van de Koningin en de burgemeester aandacht voor de visserij. Bij de haven van het stadje presenteert zich woensdag ook het buurdorp Zurich, gelegen bij het begin van de Afsluitdijk. Het dorp -soms verward met het Zwitsers Zürich- laat aan de koninklijke familie zien wat het in huis heeft.

Verderop verrassen de Makkumse roeivereniging, schaatsers en muziekkorpsen de koningin. De prinsen zullen worden uitgenodigd deel te nemen aan Fries dammen met zijn afwijkende spelregels. Muziek ontbreekt ook niet: er is Zuid-Amerikaanse dansmuziek, kinderzang en popmuziek, maar ook koren zullen liederen ten gehore brengen.

Planetarium
De koninklijke familie blijft een uur in Makkum en reist dan per bus naar Franeker voor het vervolgprogramma. Eise Eisinga (1744- 1828) leidt de koninklijke familie vanaf twaalf uur rond in het stadje. Het bezoek start bij het huis van Eisinga, die wereldberoemd werd door er een zeer nauwkeurig werkend planetarium te bouwen dat precies weergeeft hoe de planeten om de zon draaien.

Daarna zingen kleuters Friese liedjes en wordt prins Willem-Alexander herinnerd aan zijn deelname aan de Elfstedentocht in 1986, waarbij hij Franeker passeerde.

Franeker vraagt ook aandacht voor zijn academische verleden. De universiteit van de stad stond ooit hoog aangeschreven. Zo was de bekende ds. Johannes Bogerman er ooit hoogleraar en studeerde Jodocus van Lodenstein er.

De koningin loopt aansluitend over een gedeelte van de route waar alleen kinderen actief zijn. Zij boetseren, schilderen en maken muziek. Ook de scouting is aanwezig.

Het programma zou niet compleet zijn zonder het Friese kaatsspel, zei burgemeester Haveman bij de presentatie van de plannen een maand geleden. Daarom eindigt het programma met het bijwonen van een kaatswedstrijd op het Sjuˆkelân, oftewel het kaatsveld.

Buren steeds meer een Oranjestad
Het Gelderse plaatsje Buren wordt steeds meer een Oranjestad. De historische plaats heeft al een Oranjemuseum en een mooi bronzen kunstwerk van prins Willem van Oranje en zijn gezin.

Buren krijgt er binnenkort nog een aanwinst bij: een levensgroot schilderij van de Limburgse kunstenaar Ger Groeneveld met daarop de vorstinnen die ooit op Paleis Soestdijk woonden. Het schilderij komt naar het stadje zolang het niet verkocht is. Dat deelde de conservator van het Museum Buren en Oranje, J. Thijssen, deze week mee. „Ik moet nog een plaats vinden om het echte doek tentoon te stellen. De afmetingen zijn enorm. In het museum heb ik geen wand vrij van 2 bij 3 meter. Wel wordt er alvast een hoogwaardige reproductie gemaakt die voor het publiek te zien zal zijn.” Thijssen wil ook ansichtkaarten van het schilderij gaan verkopen.

Het schilderij blijft te koop hangen. De kunstenaar wil het doek verkopen ten bate van het Prinses Beatrix Fonds, maar stelt daarbij de voorwaarde dat het kunstwerk op een plaats komt waar veel mensen het kunnen zien, zo zei hij 22 februari in deze rubriek.

De reproductie van het schilderij is morgen al te zien tijdens de Oranjebeurs 2008 die voor het eerst in Buren wordt gehouden. In het zalencentrum De Prinsenhof tonen enkele tientallen standhouders Oranjeartikelen aan verzamelaars. Tijdens de beurs –entree 1,50 euro– wordt ook een veiling gehouden. De beurs is de voorzetting van een bekende Oranjeartikelenbeurs die jaarlijks in Amerongen werd gehouden, zo meldt Thijssen.

Museum Buren en Oranje is morgen tegen gereduceerd tarief te bezichtigen. Tussen het zalencentrum en het centrum van het stadje pendelt een historische koets. Bezoekers van de beurs kunnen morgen ook gratis deelnemen aan Oranje Nassaustadswandelingen.