Kortsluiting in de boiler had grote gevolgen. In de nacht van 29 februari op 1 maart veranderde de keuken van Idelette Beeke (24) uit Gouda in een vuurzee. De onderwijzeres zat daardoor vast in haar flat op driehoog. „Onder de deur naar de gang zag ik een gelige gloed van de vlammen.”Het stormt in de laatste nacht van februari. Om het klapperen van deuren tegen te gaan, sluit Beeke alle deuren en ramen. „Anders zou ik de halve nacht wakker liggen van de herrie. Het is sowieso een gehorig huis.”

Ondanks de voorzorgsmaatregelen slaapt de Goudse slecht. Omstreeks 5.00 uur ruikt ze een brandlucht. „Er brandt buiten iets, schoot het door me heen.”

Beeke staat op, knipt het lampje op haar nachtkastje aan. Dat floept direct weer uit. „Ik dacht: O nee, ook dat nog. Moet ik in het donker naar de meterkast om de aardlekschakelaar weer om te zetten.” Ze kijkt tussen de gordijnen door naar buiten, of er iets brandt. „Maar in het donker zag ik niets.”

Beeke kruipt weer in bed en valt in slaap. Ongeveer vijf minuten later schrikt ze opnieuw wakker. „Het stonk enorm naar brand, zo erg dat het in m’n neus prikte. Het was net of ik te weinig lucht binnenkreeg.” Nog steeds denkt ze dat de brand buiten is. „Ik wilde naar het toilet en daarna naar het balkon aan de voorkant om te kijken of daar soms ergens een brand was.”

Schrik
Beeke opent de deur naar de woonkamer en krijgt de schrik van haar leven. „Ik zag bijna niets. De kamer stond vol rook. Onder de deur naar de gang zag ik een gelige gloed van de vlammen.” Beeke beseft dat daarmee haar enige vluchtweg uit haar flat, die op driehoog ligt, is geblokkeerd.

Direct sluit ze de deur naar de kamer en trekt zich terug in haar slaapkamer. „Ik heb het raam opengedaan om frisse lucht te krijgen, want de slaapkamer stond al vol rook. Ik heb zo hard als ik kon gegild. Ik was in paniek. Toen ik tot het besef kwam dat ik met m’n mobieltje 1-1-2 zou kunnen bellen, was het te laat. De kamer stond zo vol rook dat ik het bed amper kon zien. M’n gsm kon ik dus nooit vinden.” Ze wijst naar de hoek van de kamer, ongeveer 3 meter verderop. „Het bed stond daar.”

Een onderbuurman van Beeke heeft in de gaten dat er brand is in haar huis. Hij waarschuwt de hulpdiensten. „Maar hij verliet zijn woning aan de voorkant. Ik stond aan de achterkant bij het raam. In m’n eentje.”

In de flat stormt het voor Beekes gevoel. „Het vuur maakte een geluid als de wind. Steeds hoorde ik potten en pannen uit de keukenkastjes kapot vallen. Glas rinkelde, er klonken knallen. Naar mijn idee kwam het vuur steeds dichterbij.”

Meer en meer rook drijft de slaapkamer in. De temperatuur stijgt. „Het werd heter en heter. Op een gegeven moment voelde ik de hitte door m’n pyjama heen. Achteraf bleek dat de cassettebandjes die bij de deur lagen, helemaal waren gesmolten. Ademen werd steeds moeilijker door de rook. Ik had moeite het raam open te houden, de wind duwde het steeds dicht. Ik heb gegild, geschreeuwd. Niemand hoorde mij door het rumoer van de wind. Ik stond daar alleen. Er was geen politie, geen brandweer. Niemand.”

Stikken
„Op een gegeven moment werd het zo erg dat ik dacht het niet te zullen overleven. Ik zag drie mogelijkheden: ik zou stikken door de rook, de vlammen zouden me bereiken óf ik zou moeten springen. Op dat moment trok m’n leven als een film aan me voorbij. Ik zou het niet lang meer volhouden. Ik bad. Niet met veel woorden, maar mijn geschreeuw was niet alleen voor de mensen bestemd.”

Opeens hoort ze mensen in haar flat. „Brandweerlieden klopten op muren en deuren, op zoek naar bewoners. Ze riepen: „Is hier iemand?” Ik heb teruggeschreeuwd dat ik in de slaapkamer zat.”

Twee brandweermannen treffen Beeke in pyjama bij het raam aan. „Ze hebben me moeten lostrekken, ik hield me krampachtig vast aan het kozijn. Het enige wat ik dacht was: Ik overleef dit niet, ik overleef dit niet, ik overleef dit niet.”

De hulpverleners nemen Beeke mee door de kamer naar het balkon. Ze zeiden: „Doe je ogen dicht en houd je adem in.” Beeke kijkt toch. „In een flits zag ik hoe anderen de brand in de keuken en de gang aan het blussen waren. Op het balkon zag ik hoe een hoogwerker al halverwege de derde verdieping was. De rand van het bakje stootte een bloembak naar beneden. Ik heb nog gekeken waar die is terechtgekomen.”

De brandweerlieden tillen Beeke in het bakje. „Die ging over een boom heen, naar een ambulance die al klaarstond. Ik ben direct naar het Groene Hartziekenhuis, locatie Bleuland, gebracht. Daar kon ik me weer ontspannen. Het verplegend personeel zorgde goed voor me. Vanaf dat moment gleed pas de gedachte van me af dat ik het niet zou overleven.”

Brandwond
In het ziekenhuis blijkt dat Beeke geen lichamelijke schade heeft opgelopen door de brand. „Geen schrammetje, geen brandwond. Er is zelfs niets verschroeid. Het is voor mij een wonder dat ik er zo goed van af ben gekomen. Nog diezelfde dag mocht ik naar huis.”

De emotionele gevolgen van de brand zijn groot, zegt Beeke. „In het begin hoefde ik m’n ogen maar dicht te doen en ik maakte alles weer mee. In slaap komen lukte haast niet. Nog steeds gaan er geen vijf minuten voorbij of ik denk aan de brand. Elke woning of ruimte die ik binnenkom, controleer ik onwillekeurig op vluchtwegen.”

Praten over de gebeurtenissen is voor Beeke nog steeds niet gemakkelijk. „Een uur voordat je binnenkwam, was ik best zenuwachtig. Ik zag er tegenop alles nog weer eens te moeten benoemen. Aan de andere kant doet het juist goed erover te praten. Ik heb het gevoel alsof het daardoor iets minder zwaar wordt.”

Dankbaarheid en verdriet strijden om de voorrang. „Soms kan ik me heel verdrietig voelen over m’n huis. Als ik binnenkom denk ik: Alles was net af. De voorjaarsvakantie waarin de brand uitbrak, was de eerste vrije periode dat ik echt achterover kon leunen. Nu ben ik veel bezittingen kwijt. Het is alsof er een stukje van mezelf weg is. Aan de andere kant ben ik ook blij en dankbaar dat ik heelhuids eruit ben gekomen.”

Beeke blijft wel met een aantal vragen zitten. „Slachtofferhulp is niet aangeboden. Nu hoef ik er gelukkig niet om te vragen. Ik kan, als mensen erom vragen, goed praten over de gebeurtenissen en ben redelijk nuchter. Maar ik vraag me wel af waarom ze de hulpverleners dat niet standaard aanbieden. Ook denk ik: Waarom stond er niemand achter het huis terwijl er voor tig mensen rondliepen?”

Touwladder
De Goudse kan zich de eerste keer dat ze na de brand in haar flat kwam, goed herinneren. „Het was één grote chaos. Alles was nat, zwart, vies en kapot. Ik had het gevoel dat ik in het huis van een vreemde kwam. Het eerste waar m’n oog op viel, was een poster in de gang. Die had als enige nog wat kleur. Hij hing zielig aan de muur aan twee plakbandjes. Ik heb ’m direct meegenomen naar het huis van de vriendin waar ik nu verblijf.” Ze toont de wanddecoratie. „Toepasselijke tekst, hé?” Genesis 28:15: „Ziet Ik ben met u en Ik zal u behoeden.”

Vanuit haar omgeving ervaart Beeke enorm veel steun. „Familie, collega’s, vrienden en mensen uit de kerk boden direct hulp aan. Ik kreeg tientallen kaarten. Kinderen uit mijn klas boden mij hun appel en koekje aan. Andere leerlingen gingen met een kijkdoos langs de deuren om geld in te zamelen. Mensen, soms volslagen onbekenden, geven me geld omdat ik geen inboedelverzekering had. Gelukkig was ik via de vereniging van eigenaren wel verzekerd voor het onroerend goed.”

Inmiddels heeft Beeke maatregelen genomen. „Ik slaap nu bij een vriendin omdat mijn flat helemaal wordt gerenoveerd.” Ze heeft direct twee brandmelders aangeschaft. Voor mijn eigen flat heb ik er ook een paar gekocht. En, bij mijn voordeur in het trappenhuis hangt er inmiddels ook één.”

Beeke kan zichzelf soms voor het hoofd slaan omdat ze eerder geen brandmelders heeft gekocht. „Een paar maanden geleden stond er nog een collectant aan de deur. Hij liet een foldertje over brandmelders achter. Ik heb nog op internet gekeken waar ze werden verkocht. Uiteindelijk is de folder op de grote hoop beland en ben ik het helemaal vergeten. Nu denk ik: Als ik een brandmelder had gehad, was ik eerder wakker geworden en had ik kunnen vluchten.”

Beeke beseft dat brandmelders niet dé oplossing tegen brand zijn. „Ik had de brand niet kunnen voorkomen. Wie verwacht er nu een kortsluiting in z’n boiler? In m’n eigen huis voelde ik me veilig.”

Voordat Beeke in haar gerenoveerde woning trekt, waarschijnlijk rond de zomervakantie, schaft ze een touwladder aan. „Dan weet ik zeker dat ik een extra vluchtmogelijkheid heb als ik weer in zo’n situatie kom.”

Niet blussen, maar vluchten
De veiligheid van mens en dier staat bovenaan. Daarom moeten gezinsleden bij een brand niet proberen het vuur te blussen, maar zichzelf en anderen in veiligheid brengen.

Dat benadrukt Rob Baardse, hoofd preventie van de Nederlandse Brandwonden Stichting.

Volgens Baardse heeft bijna 70 procent van de huishoudens in Nederland een brandmelder. „Dat is positief, maar nu dringt zich de vraag op: Wat te doen wanneer de melder afgaat?”

Het is goed om eens met het gezin aan tafel erover te praten hoe te handelen bij een brand, zegt de preventiemedewerker. „Dat vader en moeder bijvoorbeeld concreet afspreken wie welk klein kind meeneemt. En dat bij wijze van spreken een dochter de hond meeneemt.” Ook is het volgens hem slim af te spreken waar de bewoners zich verzamelen.

Behalve jezelf in veiligheid brengen is het goed de hulpdiensten te waarschuwen en daarna de buren. „Een brand in een flat of een rijtjeshuis kan overslaan. Je moet er niet aan denken dat je met het eigen gezin veilig buiten staat en dat de buren in gevaar komen.”

De stichting stimuleert de aanschaf van brandblussers niet. „Het blussen van een brand kan heel snel veel te moeilijk zijn omdat mensen geen hand voor ogen zien door de rook en omdat de vuurhaard te groot is. Als je het dan toch probeert, gaat er kostbare tijd verloren waarin je gezinsleden in veiligheid had kunnen brengen.”

Ook het huis weer ingaan om kostbare bezittingen van de vlammen te redden is volgens Baardse niet goed. „Blijf bij het vuur weg. Het gevaar is veel te groot.” En: „Brandwonden kunnen levenslange gevolgen hebben als je het overleeft.”

Wat te doen bij brand?

• Breng uzelf en uw gezinsleden in veiligheid.
  - Bel 1-1-2, geef duidelijk uw adres door.
  - Ga nooit het huis in als u eenmaal buiten bent.
  - Waarschuw eventuele buren en bovenbewoners.

Zie ook brandwondenstichting.nl.