De grote deur van de Nieuwe Kerk gaat weer dicht. De sombere stilte maakt plaats voor het volle zonlicht dat de markt voor het godshuis verlicht. Dit plein is -al eeuwen- het hart van de stad. Het klopt. De horeca weet dat te benutten.

Als hier de stenen konden spreken, zouden ze vertellen over de vele prinselijke en koninklijke begrafenissen, maar ook over bloed. Hier stond op 14 juli 1584 namelijk een extra hoog schavot voor de executie van Balthasar Gerards. De man die vier dagen eerder Willem van Oranje neerschoot. Na een reeks folteringen vierendeelden de beulen hem. Dat waren andere tijden.

De tijd van zijn gevangenneming tot aan zijn dood bracht de sluipmoordenaar door in een cel van het stadhuis, het gebouw recht tegenover de hoofddeur van de Nieuwe Kerk. Nu bewonderen toeristen het gebouw om zijn architectuur, maar in de tijd van Gerards werd het gevreesd: het was de plaats van rechtspraak en oordeel.

Deze morgen straalt het monument een warme sfeer uit. Achter de glas-in-loodramen branden de kroonluchters. Dat geeft het stadhuis iets vriendelijks.

Het stadhuis heeft meer dan één gezicht. De voorkant is een staaltje vakmanschap van de late renaissance. Een ontwerp van Hendrick de Keyser, die ook het praalgraf voor Willem van Oranje tekende. Boven het balkon van het stadhuis prijkt het wapen van de prins. Opdat wij niet vergeten.

De achterkant heeft een ander gezicht. De toren laat romaanse resten uit de 13e eeuw zien en daarboven zijn gotische sporen te vinden.

Lijfarts
Rechtsachter het stadhuis ligt een van de vele fotogenieke plekjes van Delft. De Camaretten. Omringd door mooie gevels, de vleeshal, de visbanken en gezellige kraampjes is het daar Holland op zijn best. Dat de eigenaars van de toeristenshops inclusief nep-Delfts blauw van de vele bezoekers proberen te profiteren, zij ze vergeven.

Langs de Wijnhaven en via de Boterbrug -de langste of eigenlijk breedste brug van Delft- is het niet ver naar de Oude Delft, een van de hoofdgrachten van de stad. Hier liggen de meeste Oranjesporen. Vlak bij elkaar.

Zo woonde schuin tegenover de roomse Hippolytuskapel de lijfarts van prins Willem van Oranje. In het kleine, maar diepe huis -Oude Delft 147- had de befaamde Pieter van Foreest, of chiquer Petrus Forestus, zijn praktijk.

In de winter van 1573-1574 komt Van Foreest voor het eerst met de Vader des Vaderlands in contact. De prins is die strenge winter ernstig ziek. Hij ontbiedt de geneesheer en die constateert de „derdedaagsche koorts.” Die deskundigheid maakt hem tot arts van de Oranjes.

Aan dezelfde kant van de gracht een paar huizen verder richting de Oude Kerk liggen versere sporen. Hier woonde de tweede zoon van koningin Beatrix en prins Claus, Johan Friso, enkele jaren in zijn studententijd. De prins studeerde van 1989 tot 1994 lucht- en ruimtevaarttechniek aan de Technische Universiteit Delft.

Oude Delft 167 is maar een paar stappen verder. Hier staat werkelijk een juweeltje van de Brabantse gotiek in Nederland. Het pand is rond 1505 gebouwd als woonhuis voor de vermogende Jan de Huyter, schout van Delft. Nadat het pand enige jaren dient als zetel voor het Hof van Holland koopt Filips graaf van Hohenlohe het. Hij is opperbevelhebber in het staatse leger en getrouwd met de oudste dochter van Willem van Oranje, Maria. Het geslacht is niet meer. Nu zetelt het Hoogheemraadschap van Delfland er. Je zult er maar mogen werken.

Het belendende pand mag een liefhebber van historie niet voorbijlopen. In het koopmanshuis ”Wapen van Savoye” zetelt de Gemeentelijke Archiefdienst. Behulpzame dames doen hier veel moeite oude schatten te bewaren en voor later toegankelijk te houden.

De tocht gaat verder. Het hart van menig zestiende-eeuws bezoeker zal hier sneller zijn gaan kloppen. Straks een ontmoeting met de prins, hoe zal dat gaan? Zal hij onze zaak steunen?

Het Prinsenhof was vanaf 1573 de residentie van de stadhouder. Voor die tijd verbleef de prins er ook wel eens. Het gebouw was toen nog het Agathaklooster, het rijkste en machtigste klooster van Delft. Elke hoogwaardigheidsbekleder die de stad aandeed, kreeg onderdak in dit klooster. Zo ook de prins.

In 1583 werd het Prinsenhof de woning van de Willem de Zwijger. De prins woont er slechts kort, want op 10 juli 1584 vuurde Balthasar Gerards hier zijn dodelijke kogels op de prins af. Binnen zijn de kogelgaten in de muur nog te zien. Gelukkig kon Gerards het gedachtegoed van de prins niet doden.

Binnentuin
Tijd om even uit te rusten. Welke plaats zou daar beter gelegenheid voor bieden dan de stille, groene binnentuin van het Prinsenhof? Oude bomen zijn hier de zwijgende getuigen van het verleden.

Terug naar de voorkant van het Prinsenhof. Links ligt eerst nog de Waalse kerk, eerder de hofkapel van de prins. In deze kerk hoorde de prins op zondag 3 oktober 1574 tijdens een dienst van de bevrijding van Leiden. Hij liet het verblijdende bericht direct van de kansel meedelen. Dankgebeden rezen omhoog.

Al dwalend terug naar de Markt. Lopen waar alle Oranjes hun voetstappen zetten, maakt indruk. En welke grootheden liepen hier verder niet allemaal? Vele historische beroemdheden: de schilders Vermeer, Steen en De Hooch, de wetenschapper Antonie van Leeuwenhoek, ds. Jodocus van Lodenstein en de rechtsgeleerde Hugo de Groot. Terug op de Markt staart de laatste vanaf zijn sokkel de wandelaar aan. Kijkt hij licht vermanend omdat alleen de Oranjes vandaag aandacht kregen? De wandelschoenen mogen en kunnen voorlopig nog niet uit.

De routebeschrijving ”Historische wandeling Delfts Oranje” is voor € 1,59 te koop bij de VVV. Het VVV-kantoor bevindt zich naast de toren van de Nieuwe Kerk aan de Markt.