Iedereen kent ze in z’n omgeving, of mogelijk in z’n gezin. Waar ligt de grens van het kattenkwaad? Wat begint als een relatief onschuldig spel, zoals belletje trekken, kan ontaarden in systematische pesterij, eieren tegen het raam of zelfs diefstal en vernieling. Maar zijn die kleine crimineeltjes ook de misdadigers van morgen? En zo ja, valt dat nog te voorkomen?Alleen al om die reden is het goed dat er donderdag aandacht wordt besteed aan het fenomeen kindercriminaliteit en dat de omvang daarvan nu cijfermatig onderbouwd is. Natuurlijk houden de onderzoekers een slag om de arm, mede omdat die getallen gebaseerd zijn op wat de kinderen over zichzelf vertellen. Daar zit al het eerste manco: crimineel gedrag van kinderen beneden de twaalf jaar wordt niet geregistreerd en is dus officieel niet bekend. Weliswaar zijn kinderen in die leeftijd juridisch niet op hun gedrag aan te spreken, maar dat hoeft toch geen belemmering te zijn om tot een of andere vorm van registratie te komen? Cijfers maken de omvang van een probleem zichtbaar en overtuigen beleidsmakers van de noodzaak tot maatregelen.

Maar ook de nu beschikbare gegevens zijn voldoende om voorzichtige conclusies te trekken. Het was al bekend dat volwassen criminelen vaak al op jongere leeftijd gedragsproblemen vertoonden. Nu blijkt ook het omgekeerde: kleine raddraaiers van nu hebben een beduidend grotere kans om uit te groeien tot echte criminelen. Het loont dus zeker om precies na te gaan welke gedragskenmerken een sterke indicatie zijn voor zo’n misdadiger in de dop. Gerichte behandeling in een vroeg stadium kan bij zo’n groep mogelijk het kwaad in de kiem smoren.

Uiteraard ligt dit erg gevoelig. Een kind dat uit de les wordt gehaald voor een uurtje gedragscorrectie vanwege wangedrag, krijgt al gauw een stempel mee dat hem of haar nog verder naar de rand drijft. Toch is zo’n vroege, preventieve aanpak van boefjes noodzakelijk. Niet alleen omdat het de maatschappij miljoenen bespaart aan gevangeniskosten, maar ook vanwege het belang van het kind zelf en dat van zijn directe omgeving.

Een gerichte, structurele aanpak van kindercriminaliteit moet dus hoger op de politieke agenda komen, inclusief programma’s waarmee jongeren in de loop van hun ontwikkeling gevolgd worden.

Tegelijkertijd moet er oog zijn voor de diepere oorzaken. Het klassieke gezegde, dat we door scholen te openen gevangenissen kunnen sluiten, ademt de geest van de Franse Revolutie en veronderstelt een mens die van nature goed is. De nieuwe cijfers bewijzen eerder het tegendeel: dat jonge kinderen al zo ontsporen, geeft aan dat het kwaad hen -en ons allen- aangeboren is. Dat is echter geen excuus om kinderen voor galg en rad te laten opgroeien. Het versterkt juist de verantwoordelijkheid van ouders om hun kinderen duidelijk en consequent aan te pakken. Het Bijbelboek Spreuken staat vol goede adviezen.