Mistroostig, met de ellebogen geleund op een picknicktafel, staart een Belgische jongeman deze dinsdagmiddag over het water van de Zijpe, een zijtak van de Oosterschelde. De bedroefde jongen treurt om een vermiste vriend. Hier aan de monding van de vroegere veerhaven van Sint Philipsland ging zondag een 30-jarige Belgische duiker met zijn vrienden te water. De jongeman kwam niet meer boven. Tot dinsdagmorgen werd er naar hem gezocht.„Dit zijn vreselijke zaken”, zegt Marc Gevaerts, een Belg die naar de plaats van het ongeval is gekomen. „Het schijnt dat de vrouw van de vermiste duiker net in verwachting was van hun tweede kleintje.”

In haar rode Renault op de kade wijst een vrouw uit Steenbergen naar de plek waar de duikers het water zijn ingegaan. Het is er ongeveer 40 meter diep. „Het is daar zó gevaarlijk. Er staat een verraderlijke stroming.”

In korte tijd is Nederland opgeschrikt door drie duikongevallen. Behalve de vermissing van de Belgische jongeman verongelukte eind maart een 57-jarige man in de Grevelingen. Een duiker van de brandweer in Terneuzen verdronk vorige maand bij het bergen van een auto in het kanaal van Gent naar Terneuzen.

Worden duikers roekelozer? Frank van der Vegte van het Korps landelijke politiediensten (KLPD), specialist op het gebied van duikongevallen, wil die conclusie niet trekken. „Overal heb je mensen die zich niet aan de regels houden. Dat geldt ook voor de duikwereld. Er zijn mensen die per se het water in willen op plekken waar je niet mag duiken.”

De Belgische duiker opereerde op een plek waar duiken is verboden. Op die plaats staat echter geen duikverbodsbord. Het ontbreken van een bord ziet Van der Vegte niet als een misser van de autoriteiten. „Je kunt nu eenmaal niet het hele land vol borden zetten. In 2006 is er een folder met duikinformatie rondgestuurd. Die is ook verspreid in België, bijvoorbeeld via de duikbladen. Iedereen kan weten dat dit verboden gebied is.”

Alertheid is bij het duiken geboden, benadrukt Ronald van Eldik, voorzitter van de Schouwse onderwatersportvereniging Scaldis. „Zeker bij ervaren duikers kan de nonchalance erin sluipen”, zegt Van Eldik in zijn woonkamer in Kapelle. „Wij duiken vrijwel altijd in tweetallen, dus met buddy. Voordat je het water ingaat, word je gecontroleerd door je buddy. Die kijkt bijvoorbeeld of de kraan van je luchtfles openstaat. Ervaren duikers willen die procedure nogal eens overslaan.”

Van Eldik zou graag zien dat ook bijna-ongevallen vaker worden gemeld, bijvoorbeeld bij de DOSA, een organisatie die duikongevallen registreert en analyseert. „Als er ook meer informatie komt over de keren dat het net goed ging, bijvoorbeeld bij een noodopstijging of bij een mankement aan de apparatuur, kunnen we beter zicht krijgen op oorzaken van duikongevallen.”

Cruciaal is dat een duiker goed voorbereid het water in gaat, benadrukt Van Eldik. Dus moet de duiker bijvoorbeeld standaard voorzien zijn van een deugdelijke manometer (waarmee de druk wordt gemeten) en een kompas. Ook moet hij uitgerust zijn met een mes waarmee netten of touwen waar je in verstrikt kunt raken snel kunnen worden doorgesneden.

Levensgevaarlijk opereren cowboys die alleen het water ingaan om bijvoorbeeld poolshoogte te nemen bij een wrak, stelt Van Eldik. „Als je alleen onder water in nood komt, is er geen hulp in de buurt en kun je niet terugvallen op een buddy.”

Paniek is onder water de grootste vijand, weet de Zeeuwse duiker. „Als je onder water gaat hyperventileren heb je de neiging om je trimvest snel op te blazen, waardoor je als een raket naar boven schiet. Door het snel wisselende drukverschil kun je decompressieziekte oplopen. Er komen dan stikstofbelletjes in je bloedbaan. Dat kan tot ernstig hart- en hersenletsel leiden.”

Zelf is Van Eldik vorig najaar geschrokken bij een duikoefening in de Oosterschelde. „Ik kwam onder water terecht in een zogeheten wasmachine, een draaikolk. Ik werd 10 meter omhoog gesleurd en weer naar beneden. Je voelt je machteloos. In zo’n situatie dien je niet in paniek te raken, maar je locatie te bepalen en rustig naar boven te gaan.”