„Kerkelijk besluit is bindend van karakter”
„Als besluiten van een meerdere vergadering worden losgelaten, zal de kerk degraderen tot een soort praatclub. Een besluit heeft een bindend karakter voor zover het op Gods Woord gegrond is.”
Dat zei ds. J. Jonkman, christelijk gereformeerd predikant te Drachten, zaterdag in Nijkerk op de landelijke ambtsdragerconferentie van de Christelijke Gereformeerde Kerken.Ds. Jonkman sprak over de betekenis van de meerdere vergaderingen, waaronder de generale synode, en van de daar genomen besluiten voor de kerken. „Als een meerdere vergadering ergens toe besluit, zijn de kerken gehouden dat besluit aan te nemen en indien van toepassing uit te voeren.”
De predikant signaleerde echter wel spanningen op dit terrein. „Tussen het ervaren van spanning ten opzichte van besluiten van een kerkelijke vergadering en het ontstaan van een conflict ligt geen grote afstand. Toch zullen we van onze eigen inzichten wel eens wat moeten inleveren ten gunste van het geheel van de kerken”, aldus ds. Jonkman. „Niet al mijn ideeën hoeven vorm te krijgen in het kerkelijk leven, zelfs niet als mijn gedachten in het licht van de Bijbel niet zijn af te wijzen.”
Volgens de predikant is dat spanningsveld nooit helemaal op te lossen zolang er kerkverbanden zijn. „Toch wordt niemand er minder van wanneer hij of zij zelf wat terugtreedt om de ander te dienen. Het mag echter nooit zover gaan dat we elkaar in het geweten zouden binden.”
Ds. Jonkman constateerde dat de kerk moet leren met spanningen te leven. „Dat betekent dat we op geestelijke wijze met elkaar leven, dat we elkaar ten volle respecteren.”
De predikant uit Drachten noemt het een illusie dat iedereen over bepaalde dingen hetzelfde denkt. „Wanneer er een band is met Christus, herkennen en aanvaarden we elkaar. Daar roept de Schrift ons uitdrukkelijk toe op.”
Ds. Jonkman erkent dat er plaatselijke gemeenten zijn die zich niet kunnen vinden in bepaalde besluiten van bijvoorbeeld de generale synode. „Op dit punt heeft er in de afgelopen jaren een forse scheefgroei plaatsgevonden in onze kerken. Ik verwonder me erover dat dit alles in één kerkverband kan blijven functioneren.”
Als voorbeeld noemde hij het kerklied. „Er zijn gemeenten die heel ver gaan in de liturgisch vrijheden die ze zich veroorloven. Dat kan door de een als spanning worden ervaren en soms door anderen als ergernis worden beleefd.
Meerdere vergaderingen oefenen gezag uit. Dit gezag is geestelijk en daarom bindend van aard. Besluiten dienen op geestelijke wijze te worden genomen, waarbij de gemeente het recht heeft die te toetsen”, aldus ds. Jonkman. „Maar altijd staat de weg van appel open.”
De predikant keert zich tegen het afschaffen van de meerdere vergaderingen. Wel wil hij deze zo veel mogelijk inperken. „Agenda’s worden steeds voller en de papiermassa omvangrijker.”
Volgens hem kan dat best wat minder. Hij wil echter niet tornen aan de zelfstandigheid van de plaatselijke kerk en aan de eenheid van de kerken. „De eenheid van de in het kerkverband samenlevende plaatselijke kerken ligt geworteld in eenzelfde geloofsovertuiging. Als we niet staan voor een levend belijden, denken en handelen, zullen we langzaam maar zeker de slag met de evangelischen verliezen.”
Volgens synodepreses ds. D. Quant heeft het moderamen van de synode niet veel invloed op de wijze waarop besluiten tot stand komen. Gevraagd om een reactie op het referaat van ds. Jonkman benadrukte hij dat, wanneer de harten geneigd worden en het gereformeerd kerkrecht wordt nageleefd, er ook mooie dingen gebeuren.
De synodepreses erkende dat een deel van zijn kerk niet zit te wachten op een nieuwe Bijbelvertaling en evenmin op een nieuw formulier voor de avondmaalsviering. „Een ander deel van de kerk zit daar wel op te wachten”, aldus ds. Quant. „Zo heeft de synode besloten het nieuwe doopformulier en het formulier voor een huwelijksbevestiging vrij te geven. Het nieuwe avondmaalsformulier is nu vrijgegeven ter beproeving. In 2010 zal de synode besluiten of ook dit wordt vrijgegeven.”