Wat daar gaat gebeuren zal wellicht geen hoge mate van belangstelling hebben van veel lezers, maar voor wie -zoals ik- geïnteresseerd is in de horizon van onze kennis is het ongelooflijk spannend.De mens is uiterst nieuwsgierig van aard en zoekt voortdurend de grenzen van zijn kennen op. Nog maar enkele eeuwen geleden dacht men dat alles was opgebouwd uit de vier elementen aarde, lucht, vuur en water, hoewel de Griekse filosoof Democritus al vermoedde dat er ondeelbare deeltjes, atomen, bestonden.

Dat beeld is rap veranderd sinds de natuurkundige doorbraken van een eeuw geleden, waaraan beroemde namen als die van Niels Bohr, Albert Einstein, Max Planck en Hendrik Lorentz zijn verbonden. Atomen blijken helemaal niet ondeelbaar. Nog sterker: sinds Einstein weten we dat materie en energie twee aspecten van hetzelfde zijn. Deze kennis resulteerde in zowel kernenergie als de atoombom.

De kleinste onderdelen van de materie worden elementaire deeltjes genoemd - maar het zijn tegelijkertijd minuscuul kleine pakketjes energie. Wie kent niet Einsteins formule: E = mc(su2(? Hierbij staat de E voor energie en de m voor massa; c is de lichtsnelheid van 300.000 kilometer per seconde. Het gaat ons voorstellingsvermogen ver te boven.

Naar die allerkleinste deeltjes gaat men in Genève op zoek, waarbij het ontdekken van het zogenaamde Higgsdeeltje centraal staat. Dit deeltje wordt beschouwd als de ”heilige graal” van het onderzoek naar de aard van de materie; sommigen noemen het het ”goddeeltje”.

In de LHC zal men bouwstenen van het atoom, protonen, van twee tegengestelde kanten een ongelooflijke snelheid geven van bijna de lichtsnelheid en op elkaar laten botsen. De onderzoekers hopen dat door die botsingen de materie in de allerkleinste onderdelen uit elkaar zal spatten, waaronder het Higgsdeeltje. De LHC is nodig om met behulp van zeer krachtige magneten de op snelheid gebrachte protonen in de tunnel te bundelen, op elkaar te laten botsen en om vervolgens de brokstukken te kunnen waarnemen.

Wereldbeelden
So what? Heeft dat geldverslindende experiment enig effect op ons leven van alledag? Ik zou het wel denken! Het heeft namelijk alles te maken met ons wereldbeeld. Toen Darwin zijn evolutietheorie lanceerde besefte hij maar al te goed dat hij daarmee wel eens een bom kon leggen onder de eerste hoofdstukken van Genesis. Toen Einstein zijn relativiteitstheorie opstelde, kwam de wereld in rep en roer, omdat er een verband bleek tussen materie en energie. Toen de theorie van de oerknal, de ”big bang”, werd bedacht legden velen een verband met het ”Er zij licht” van Genesis. Toen Bohr en Planck hun kwantumtheorie opstelden, bleek dat in de wereld van het allerkleinste toevalswetten golden - de natuurkunde van Newton werd omver gehaald. Het wereldbeeld, waarvan men meende dat dit mede op de Bijbel gebaseerd was, moest hierdoor drastisch worden bijgesteld. Het is echter al vaker gezegd: de Bijbel levert geen wetenschappelijke theorieën, maar bedoelt ons terug te leiden tot God.

Waarom zijn al die onderzoekers en ingenieurs zo buitengewoon geïnteresseerd in de LHC? Waarom stoppen de deelnemende landen er zo veel geld in? Het heeft ten diepste te maken met het bevredigen van onze nieuwsgierigheid hoe de kosmos in elkaar zit. Wat zou men graag één allesomvattende theorie opstellen over hoe de werkelijkheid tot stand kwam! Sommigen hopen daarmee -een uitdrukking van de beroemde natuurkundige Stephen Hawking- de „geest van God” te leren kennen. Zou dit het geloof in God als de Schepper aller dingen ondermijnen?

Front van wetenschap
Speuren naar de grenzen van ons kennen is ook voor christenen een boeiende aangelegenheid. Ik wenste wel dat er meer christenen aan het front van de wetenschap zouden staan. Wetenschap bedrijven is immers niet waardenvrij en heeft vroeg of laat een grote impact op ons leven. Onderzoekers kunnen velerlei bedoelingen hebben, zoals het leggen van bommetjes onder het geloof in de God van de Bijbel of hun ontdekkingen voor eigen doeleinden -macht, eer, geld- inzetten.

Christenen komen in zulk onderzoek juist meer onder de indruk van God, die dit alles tot aanzijn riep. Hoe Hij dat deed? Daar waren wij niet bij, zoals God tegen Job zei: Waar was je, toen Ik de aarde grondvestte? Vertel het als je inzicht hebt! (Job 38:4).

Experimenten met de LHC zijn wetenschappelijk ongelooflijk interessant en spannend. Gelovigen komen er niet over uitgedacht dat de Schepper van dit alles de God van de Bijbel is. Psalm 8 legt daarvan een prachtig getuigenis af. Het kennen van de „geest van God”, laat staan hun geloof, ontlenen zij niet aan experimenten met de LHC. Daarvoor hebben zij het geschreven Woord.

De auteur is hoogleraar medische informatica en was eerder rector magnificus van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Reageren aan scribent? goedbekeken@refdag.nl.