Als je de korte verhalen van Kees Kuijper wilt typeren, past maar één woord: verrassend. In zijn bundel ”De zondebok en andere verhalen” slaagt hij er keer op keer in een meestal ongedachte wending te bewerkstelligen.

Ruim dertig verhalen telt de bundel. In een groot deel daarvan speelt het bovennatuurlijke of het Bijbels-religieuze een rol. Zo proberen in ”Marieke” zowel de auto als de stem van het navigatiesysteem de bestuurder voor een ongeluk te behoeden; ”Besseneters” belicht de lynchpartij van de kinderen die de Bijbelse profeet Elia uitscholden vanuit het perspectief van de beren. De andere verhalen, zonder die bijzondere toespelingen, blijven aards, maar dat maakt ze niet minder boeiend.

Verbeelding
Kuijper heeft verschillende prijzen gewonnen, onder meer tweemaal de tweede prijs bij de ND-verhalenwedstrijd. Het is jammer dat de bundel niet aangeeft met welke verhalen dat is gebeurd. Vier verhalen verschenen eerder in de bundel ”Verhalenmozaïek 1”, maar ook die informatie wordt de lezer van deze verzameling onthouden.

Moeilijk te begrijpen zijn de verhalen niet. Kuijper hanteert een eenvoudige schrijfstijl, die soms wat clichématig aandoet, maar dat bederft het leesplezier niet. Belangrijker is de drang om door te lezen, om antwoord te krijgen op de vraag waar het in dit verhaal nu weer naartoe gaat.

Waar Kuijper een spel speelt met Bijbelse gegevens en personen, kan de vraag rijzen of hij hier niet een grens passeert. In hoeverre mag een schrijver op dit gebied zijn verbeelding de vrije loop laten?

Bijbelse parallellen
In ”De baker” neemt hij de lezer mee naar het kraambed van een jong meisje. Ze is niet getrouwd; de man die haar vergezelt, is duidelijk ouder. Het meisje antwoordt tussen de weeën door op de vraag of ze een jongen of een meisje wil: „Het is een jongen”, waarop de baker prikkelt: „Zo, dus jij denkt dat je een zoon krijgt. Ik denk een dochter!” Later moedigt de vroedvrouw het meisje aan: „Ja, daar komt het… ga door… goed zo… daar is-ie!” En dan volgt de uitsmijter van de vrouw: „Ik heb gelijk gehad. Het is een meisje!” Enkele regels later volgen de geruststellende woorden waarmee het verhaal besluit: „Ik plaag je maar, hoor! Je hebt het goed aangevoeld, het is een jongen. Moeders weten zoiets, toch?”

In het verhaal ”Nazorg” duikt een jongen in T-shirt en spijkerbroek op. Hij ondervraagt de organisator van het Jesus Joy Festival scherp over diens drijfveren en gebedshouding, als plotseling zijn ouders binnenkomen: „„Chris, eindelijk, daar ben je! Waar was je nou? Weet je wel hoe lang je vader en ik je al zoeken?” De jongen stond op. „Ja, dat weet ik, moeder. Drie dagen.””

Beide verhalen vertonen heldere parallellen met de Heere Jezus bij Zijn geboorte en bij Zijn driedaags verblijf in de tempel. Bij ”De baker” functioneert de verwijzing naar de geboorte van Gods Zoon louter en alleen om een verrassend verhaal te maken. ”Nazorg” legt ook een link met Bijbelgegevens, maar houdt de lezer daarnaast een spiegel voor door de indringende vragen van de jongen Chris. Wat mij betreft mag Kuijper zijn inspiratie uit de Bijbel halen, maar door onmiskenbare overeenkomsten met Jezus Zelf te suggereren, gaat hij een stap te ver.

Afwisselend
Kuijper weet de lezer in ieder geval te boeien, te verrassen en soms zelfs met onverwachte gruwelijkheden te verbijsteren. Het is daarom zeker de moeite waard deze afwisselende verhalenbundel te lezen of eruit voor te lezen. De uitgeverij stelt zelfs op de achterkant voor de verhalen met een bovennatuurlijke of religieuze wending te gebruiken als creatieve inleiding op een themadiscussie en noemt ze daarbij ”moderne gelijkenissen”. Hoe dan ook, de liefhebber van korte, spannende verhalen die gevrijwaard wil blijven van vloeken en expliciete seksscènes zal vast van deze bundel genieten.