In een tehuis in het Bulgaarse Trun werd afgelopen week een 15-jarig meisje doodgeschoten. Naar verluidt was zij getuige in een rechtszaak tegen een pedofiele man die een ander kind in het tehuis had gemolesteerd.Tijdens een factfindingmissie begin deze maand naar Bulgarije kregen we een interne notitie in handen die opgesteld is door directeuren van tehuizen en gericht aan de president. De boodschap: kinderen zijn de dupe van ernstig falend beleid. De problemen zijn dus op het hoogste niveau bekend en stroken met onze eigen bevindingen.

De huidige problemen vinden hun oorsprong in het verleden. De tehuizen zijn onder het communistisch bewind ontstaan. De staat zou wel zorgen voor verstoten en gehandicapte kinderen. Het valt de staat momenteel moeilijk om de eigen fouten daarin te erkennen, hoewel het de Bulgaarse regering zou sieren.

Er is echter niet alleen sprake van een politiek probleem, maar ook van een sociaal-maatschappelijk probleem. De kinderen worden verstoten vanwege een handicap, armoede van de ouders of omdat vader alcoholist is of in de gevangenis zit.

De notitie beschrijft een gebrek aan coördinatie tussen de verschillende overheidsorganen. Het budget per kind per dag is „volstrekt ontoereikend.” De salarissen en de werkomstandigheden van het personeel zijn slecht. Daardoor is er een „extreem tekort aan opgeleid personeel.” De groepen van kinderen zijn te groot, waardoor individuele ondersteuning en zorg onmogelijk zijn.

Een duidelijk behandelplan voor de kinderen kan niet worden opgesteld omdat de kinderen bij elkaar in één groep zitten, ondanks dat ze heel verschillende problemen kennen. In de meeste gevallen wordt er geen hulp geboden, alleen een verblijf in een tehuis.

Budget
Er is dus alle reden om de autoriteiten aan te spreken op een wezenlijke verbetering van de erbarmelijke situatie. Een drastische verhoging van het budget is nodig voor professionele zorg en begeleiding, voedsel, kleding en verwarming. De renovatie van de verouderde gebouwen moet acuut worden aangepakt. Een nieuwe inrichting maakt leefgemeenschappen mogelijk die de gezinssituatie nabootsen. De notitie vraagt terecht om goede monitoring, en wel op kindniveau.

Deze budgetverhoging moet ook ten goede komen aan maatregelen om gezinszorg, binnenlandse adoptie en pleegzorg professioneel te begeleiden. Juist door een goede zorg in het gezin kan immers worden tegengegaan dat kinderen worden verstoten en in tehuizen terechtkomen.

Dit raakt de mentaliteit in de samenleving en de manier van denken. Hiervoor kan de Bulgaarse overheid initiatieven nemen die tonen dat een kind met een handicap even waardevol is als andere kinderen en juist meer zorg en aandacht verdient. Bijvoorbeeld door SIRE-achtige boodschappen.

Bulgarije doet er verstandig aan om hierbij samen te werken met andere lidstaten van de Europese Unie. Zo kan de kinderzorg sneller overeenkomen met de standaarden die in de EU gebruikelijk zijn. In de Unie is er bereidheid tot het geven van ondersteuning.

De samenwerking met Bulgaarse en buitenlandse niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) is hierbij cruciaal, zoals de notitie ook aanbeveelt. Een goed voorbeeld van de betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld zagen we bij vrijwilligers uit een baptistengemeente die de kinderen in het lokale tehuis persoonlijke zorg en aandacht geven.

We dagen Bulgarije dus uit om de hulpvraag te stellen. Want alleen met een gezamenlijke inspanning van de Bulgaren, de EU en de ngo’s kunnen we samen het beste voor de kinderen zoeken.

De auteurs zijn respectievelijk Europarlementariër, beleidsmedewerker van de eurofractie ChristenUnie-SGP en directeur van de hulporganisatie Kom over en help.