Roemenië en Bulgarije zijn de kandidaat-landen die pas in 2007 rijp zijn voor toetreding tot de EU. De dertiende kandidaat, Turkije blijft volgens Brussel voorlopig zelfs nog niet rijp om toetredingsonderhandelingen mee te beginnen. Polen, Hongarije, Tsjechië, Slowakije, Slovenië, Letland, Litouwen, Estland, Cyprus en Malta zullen in 2004 wel al klaar zijn. Een alfabetisch overzicht per kandidaat:

Cyprus
Deling van het eiland blijft een probleem, maar alleen het Grieks-Cypriotische deel zou kunnen toetreden. Er is voldoende bewegingsvrijheid voor Turken in dat deel van het land. Heeft een goed functionerende markteconomie, maar moet meer liberaliseren op terreinen zoals posterijen, transport en energie. Administratief systeem grotendeels op orde.

Estland
Zich snel moderniserende markteconomie en rechtsstaat. Moet wel meer doen voor de vrijheid van de Russische minderheid om de eigen taal te spreken. Ook is meer aandacht nodig voor voedselveiligheid en versoepeling van de arbeidsmarkt. Asiel, vrij verkeer van personen, landbouw en milieu blijven verder kleine probleempuntjes.

Hongarije
Heeft zich ontwikkeld tot goede democratische rechtsstaat en functionerende markteconomie. Moet wel meer doen aan terugdringen van begrotingstekorten en inflatie. Ook de gezondheidszorg dient te worden gemoderniseerd. Ver in de strijd tegen corruptie. Roma-zigeuners ondervinden nog te veel discriminatie. BTW-systeem en publieke aanbestedingen van grote werken verdienen nog extra aandacht.

Letland
Democratie, rechtsstaat en markteconomie op orde, maar dient meer aandacht te geven aan hoge begrotingstekorten. Liberalisering van de telecomsector is dringend noodzakelijk. Het probleem van corruptie wordt wel onderkend, maar er zijn onvoldoende middelen voor strijd daartegen. Ook hebben georganiseerde misdaad en drugshandel nog te veel vrij spel.

Litouwen
Markteconomie die op orde komt, maar de corruptie en het niveau van het justitieapparaat zijn problematisch. Ook de hervorming van het administratief systeem, de achterstand van pensioenstelsel en de werkloosheid baren zorgen. Voedselveiligheid en milieu, vooral afvalverwerking en water, bezorgen hoofdbrekens. De spoorwegen zijn verouderd.

Malta
Democratische rechtsstaat die op economisch gebied de nodige maatregelen moet nemen. Overheidstekorten zijn te hoog en de banksector heeft te veel riskante leningen uitstaan. Wetgeving rond scheepvaart, landbouw en visserij is nog lang niet in overeenstemming met de Europese regels. Het niveau van de gezondheidszorg ligt verder achter op het EU-gemiddelde. De juridische samenwerking kan beter.

Polen
Corruptie tiert er welig. Landbouw en voedselveiligheid zijn verre van aangepast aan het gemiddelde Europees niveau. Grote achterstand in de administratie bij het justitieapparaat. De politie kampt met grote achterstanden, vooral in de strijd tegen georganiseerde misdaad en drugshandel. Over het algemeen werkt Polen veel te traag aan het omzetten in wetten van eerder gemaakte afspraken met de EU. Onafhankelijkheid van de centrale bank is dringend gewenst.

Slovenië
Best voorbereide kandidaat-lidstaat, hoewel alle toezeggingen richting EU nog niet in wetgeving zijn omgezet, vooral op de terreinen asiel en migratie. De spoorwegen licht verouderd en de telecomsector vraagt om meer liberalisering. De inflatie is te hoog en het vrije verkeer van kapitaal wordt nog enigszins gehinderd door rigide wetgeving.

Slowakije
Markteconomie die beter begint te functioneren. Pensioenstelsel, arbeidsmarkt en gezondheidszorg vragen echter dringend om modernisering. Grote achterstand in de administratie van het justitieapparaat. De discriminatie van Roma-zigeuners blijft erg problematisch. Landbouwwetgeving is nog lang niet op orde. Voedselveiligheid en -industrie lopen ver achter.

Tsjechië
Haperingen in de economie, vooral door hoge uitgaven aan gezondheidszorg en pensioenen. Er is sprake van achterstand bij het belastingstelsel en de wetgeving tegen piraterij bij diverse producten is niet op orde. De erkenning van buitenlandse diploma’s is een probleem. Het justitieapparaat kampt met grote achterstanden, te weinig en slecht opgeleid personeel en trage procedures, vooral in civiele zaken. In het algemeen trage aanpassing van het administratief stelsel aan EU-regels. Roma-zigeuners kampen met discriminatie en media staan nog te veel onder staatstoezicht. Liberalisering van de telecomsector loopt traag.

Drie kandidaten krijgen, als het aan de Europese Commissie ligt, nog geen uitnodiging om in 2004 tot de EU toe te treden:

Bulgarije
Markteconomie die kampt met grote moeilijkheden op terreinen zoals staatssteun, monopolievorming en flexibilisering financiële sector. Veiligheid van voedselindustrie en scheepvaart is gebrekkig. Justitieapparaat is onderbezet en niet aangepast aan EU-wetgeving. Kinderbescherming en de situatie van mentaal gehandicapten in instellingen is zorgwekkend. De discriminatie homo’s wettelijk nog niet aangepakt. Nucleaire veiligheid vormt een groot probleem.

Roemenië
Economie verre van flexibel. Banksector zijn onvoldoende geprivatiseerd. Geldvoorraad en kredieten stijgen te snel, evenals lonen in de publieke sector. De vrijheid van meningsuiting niet altijd gegarandeerd. De overheid verlaat zich te veel op noodtoestanden om het bestuur te handhaven. Corruptie is zeer zorgwekkend. De politie nog grotendeels gebaseerd op militaire structuur. Rechtsstaat functioneert niet goed, grote achterstand bij het invoeren van adequate wetgeving. Voedselveiligheid problematisch. De situatie van Roma is verbeterd.

Turkije
Krijgt voorlopig zelfs nog geen datum voor het beginnen van toetredingsonderhandelingen met de EU. De situatie van de mensenrechten is recent verbeterd, maar is niet in lijn EU-wetgeving. Persvrijheid is er niet gegarandeerd, de toegang van gevangenen tot advocaten is niet altijd geregeld, de situatie in juridische processen is niet altijd doorzichtig. Heeft een grote achterstand in de aanpassing op EU-wetgeving. Het land is politiek gezien niet rijp voor EU. De economie is niet stabiel: te weinig liberalisering. Wetgeving in de banksector en de boekhouding is niet aangepast aan internationale standaarden. Recente financiële crises zinderen nog na. Landbouw en voedselveiligheid lopen ver achter bij die in andere kandidaat-landen.