De lijnbaan in het centrum van Vlaardingen ziet er vervallen uit. Op de 350 meter lange en 7,5 meter brede werkplaats wordt al lang geen touw meer gemaakt. De touwslagerij was hier vanaf 1611 actief. De afnemers waren met name de eigenaren van schepen die Vlaardingen als thuishaven hadden. Ruim twee eeuwen werd in de open lucht gewerkt.Totdat in 1873 de eigenaar trouwde met de dochter van een touwslager uit Schiedam. Deze touwslager wilde juist zijn bedrijf opdoeken, zodat zijn kersverse schoonzoon de overkapping kon overnemen. Maar toen het bedrijf in 1968 te gronde ging, was het ook gedaan met de overkapping. Vijf jaar later, toen Vlaardingen 700 jaar bestond, werd er een nieuwe kap geplaatst. En die is nu het voorwerp van de discussie.

Slecht aan toe
W. C. den Breems, voorzitter van de Historische Vereniging Vlaardingen, wijst op de slechte staat van de overkapping. De houten binten vertonen sporen van verrotting. Ook het dak ziet er slecht uit. Op meerdere plaatsen zijn dakpannen naar beneden gevallen. Graffiti ontsiert enkele naastgelegen muren. Een deel van de baan is er zo slecht aan toe dat de gemeente er onlangs hekken omheen plaatste.

Den Breems vindt dat er dringend onderhoud nodig is. „Dit is historische grond. Er zijn niet veel plaatsen meer in Nederland waar zo goed te zien is dat er een lijnbaan heeft gelegen.” Op een stadsplattegrond is goed te zien dat bij de bouw van huizen rekening moest worden gehouden met de lijnbaan, om zo efficiënt mogelijk te bouwen. Enkele straten lopen evenwijdig met de baan. Volgens Den Breems is de baan stedenbouwkundig gezien van grote betekenis in het gebied.

De baan lag oorspronkelijk buiten de stad. De eigenaar waagde het ooit zelfs om een deel van een kade door te steken om zijn baan te verlengen. „Dat zou in deze tijd niet meer kunnen. De kade werd wel op zo’n manier doorgestoken dat dit bij hoogwater geen gevaar opleverde voor de stad.” In de loop van de jaren werd er zo veel gebouwd, dat de baan in het centrum kwam te liggen.

„De overkapping op zich heeft geen grote historische waarde. Maar het is wel een rijksmonument. En het gaat er vooral om dat dit een historische locatie is.” Het gaat Den Breems er dan ook niet in de eerste plaats om dat er ooit weer touw zal worden gemaakt, maar wel dat de baan zichtbaar blijft en niet wordt afgebroken. „De baan zou een mooie overkapte wandelroute kunnen worden tussen het NS-station en het centrum. Maar ook is het prima als er markten of andere activiteiten worden gehouden.” Hij vindt dat in elk geval beter dan de aanwezigheid van hangjongeren, die er nu regelmatig kleine vernielingen aanrichten.

Structuur
De gemeente Vlaardingen weet momenteel nog niet wat zij precies gaat doen met de baan. Volgens woordvoerder Esmee Poldervaart wordt er in elk geval rekening gehouden met de structuur van de lijnbaan. „Die structuur zal in elk geval zichtbaar blijven.” Ze erkent dat de baan een rijksmonument is. „Het veranderen en dus ook slopen van een rijksmonument zonder vergunning is niet toegestaan. Daar zullen we rekening mee houden in de planontwikkeling.” De gemeente voert momenteel overleg met de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten en de gemeentelijke monumentencommissie.

Poldervaart zegt dat het onderhoud aan de baan beter had gekund. „Maar dat is altijd een lastige zaak geweest. De lijnbaan ligt niet op een looproute, wat vandalisme in de hand werkt. Het is een veelgebruikte hangplek en er worden regelmatig brandjes gesticht.” Bovendien is er wat minder aandacht geweest voor onderhoud. Dat komt onder andere doordat het hele gebied opnieuw wordt bezien. „Het lijkt dan ook beter een nieuwe replica neer te zetten, dan steeds beetje bij beetje onderhoud te plegen.”