Deze krant beschreef op 8 februari in het katern Mensen hoe een kind met een verstandelijke handicap functioneerde op een Zeeuwse basisschool. De leerling, een jongen met het syndroom van Down, deed het goed op school en door het imiteren van andere leerlingen kon hij nog best veel leren.Er zijn lezers die zeggen: „Mooi dat zoiets kan, zo’n kind op een basisschool in het dorp. Er komt geen busje aan te pas: elk kind in zijn eigen omgeving.” En zeker, dat is een ideaal uitgangspunt. Als het mogelijk is dat een kind op een school in de buurt blijft en verantwoord wordt opgevangen, is het inderdaad mooi.

Echter, een dergelijk verhaal kan ook pijn doen. Er zijn namelijk ouders die -in Gods voorzienigheid- een kind met het syndroom van Down of een andere verstandelijke handicap hebben ontvangen. Alleen, hun kind heeft veel minder gaven en ontwikkelingsmogelijkheden. Voor hun kind is een plekje op een kinderdagverblijf al een wonder. Voor hen is duidelijk dat hun kind nooit naar een basisschool kan. Welke school ziet het zitten om een kind te plaatsen dat zo veel verzorging behoeft en qua gedrag bepaald niet de gemakkelijkste is?

Er zijn daarnaast ouders die een kind hebben met een andersoortige handicap. Hoeveel kinderen zijn er niet met specifieke problemen, bijvoorbeeld in het autistisch spectrum? Hun ouders strijden hun strijd alleen en zijn blij dat er scholen zijn waar zeer moeilijk lerende kinderen of zeer moeilijk opvoedbare kinderen een plekje kunnen krijgen waar zij aangesproken worden op hun gaven en mogelijkheden, die -jawel- ook zij hebben ontvangen van hun Schepper.

Uitvergroot
Elk jaar worden tientallen kinderen verwezen naar speciale scholen voor basisonderwijs of naar een school waar kinderen met serieuze gedragsproblemen worden opgevangen. Tijdens de aanmeldingsgesprekken merken we steeds weer dat ouders een pijnlijke weg zijn gegaan. Zou hun kind het redden op de basisschool? Net wel, net niet? Blijft hun kind soms ook niet te lang in de huidige situatie?

En als er uiteindelijk een beschikking of indicatie is, weten zij het: ons kind gaat straks met een busje mee naar een school voor speciaal (basis)onderwijs. En op visites horen ze het: „Gaat jouw kind straks naar Barendrecht, Ede, Kapelle, Zwolle of Gouda? In ons dorp worden kinderen met het syndroom van Down tenminste opgevangen op de gewone basisschool.” Toch maar eens met de school gaan praten morgen. „Dat meisje met Down mag blijven, waarom ons kind niet?”

Hoe de jufs, meesters, directies van scholen voor speciaal (basis)onderwijs deze verhalen lezen? Soms met pijn, soms met irritatie, soms met verlegenheid. Reageren op zo’n artikel heeft het risico in zich het verwijt te krijgen dat je alle kinderen met een of andere vorm van beperking op je eigen school wilt hebben. Ben je dan niet blij als Daantje in zijn eigen woonplaats naar school kan gaan? Jawel, maar moet dit zo uitvergroot worden? Er zijn zo veel kinderen die hiertoe niet in staat zijn.

We voelen ook pijn om al onze collega’s die elke dag weer met al hun inzet de speciale kinderen op de speciale school alles proberen te geven wat ze nodig hebben. Soms worden deze scholen totaal verzwegen. Over keuzemogelijkheden gesproken.

Kwaliteit
Passend onderwijs en inclusief onderwijs zijn niet synoniem. In het buitenland zijn mooie voorbeelden van inclusief onderwijs. Echter, deze zijn niet een-op-een over te brengen op de Nederlandse situatie. Inspirerend kunnen ze zeker zijn. Daarbij mag wat ons betreft de nabijheid van thuis een uitgangspunt zijn.

Maar laat dit uitgangspunt niet het enige zijn. We spreken over kinderen met zorgvragen, soms in intense vorm. Daarom is een ander uitgangspunt van minstens zo groot belang: waar kan het best tegemoetgekomen worden aan de hulpvraag van het kind? Het is de vraag naar kwaliteit. Als deze aantoonbaar aangeboden kan worden in een situatie dicht bij huis: heel graag. Maar als dit niet kan, dan heel graag een speciale onderwijsvoorziening. Ouders én kinderen tonen vaak hun dankbaarheid dat deze mogelijkheden er zijn. Laten we zuinig zijn op de mogelijkheden die we nog hebben om onze kinderen tegemoet te komen in hun onderwijs- en zorgvragen.

Het is de uitdaging voor de regio’s rondom de reformatorische scholen voor speciaal (basis)onderwijs om een kwalitatief toereikend antwoord te geven op de zorgvragen van onze kinderen. Daarin zullen we elkaar als primair en voortgezet onderwijs en zorginstellingen heel hard nodig hebben. Onze kinderen hebben in de eerste plaats recht op een passend aanbod van onderwijs en zorg.

De auteurs zijn algemeen directeur van scholen voor speciaal (basis)onderwijs respectievelijk te Barendrecht en te Zwolle.