Opmerkelijk is dat in beide geruchtmakende zaken sprake is van levenslang voor een enkelvoudige moord. Zowel in de zaak-Jesse Dingemans als in de zaak-Louis Sévèke stellen de rechters vast dat levenslange opsluiting gerechtvaardigd is, omdat de moordenaars een gevaar voor de samenleving vormen. Beide mannen toonden geen spoor van berouw over hun afschrikwekkende daad.Het vonnis van vrijdag tegen Marcel T. is de 41e levenslange celstraf die na 1945 is opgelegd, zo leert een overzicht van Leeuwarder advocatenkantoor Anker & Anker. Onzeker is of de straf tegen Marcel T. in stand blijft, omdat hij vermoedelijk hoger beroep zal aantekenen.

Het komt niet frequent voor dat de rechter iemand voor een enkelvoudige moord levenslang opsluit. In de zaak-Jesse Dingemans speelt een rol dat de Antilliaans-Surinaamse dader Julien C. „gevoelens van afgrijzen en angst” in de samenleving teweegbracht, door een „onschuldig en weerloos kind op brute wijze van het leven te beroven”, zo betoogde het gerechtshof in Den Bosch vorige week. In de zaak-Sévèke is van belang dat moordenaar Marcel T. volgens een weldoordacht stappenplan Louis Sévèke van het leven beroofde. Bovendien pleegde hij in een periode van diverse jaren een reeks overvallen op banken.

Een van de bekendste moordenaars die zijn leven achter de tralies slijt, is moslimterrorist Mohammed B. In november 2004 slachtte hij welbewust Theo van Gogh af. Daarna schoot hij op toegesnelde agenten.

Grote maatschappelijke commotie en ontwrichting na een moord leidt bepaald niet automatisch tot levenslange celstraf. Zo kwam Volkert van der G., die in mei 2002 welbewust Pim Fortuyn liquideerde, weg met een celstraf van achttien jaar. Feitelijk betekent dat twaalf jaar. In Nederland geldt de regel dat iemand -bij goed gedrag- na twee derde van de celstraf de gevangenispoort achter zich mag dichttrekken.

In tegenstelling tot wat soms gedacht wordt, is levenslang in Nederland in principe ook echt levenslang. Wel geldt dat er -op hoge leeftijd- gratie kan worden verleend, maar dit is zeker geen ’standaardcadeau’. De laatste aan wie gratie is verleend, in 1986, was wijlen Hans van Z. Hij kreeg in 1969 levenslang wegens drie roofmoorden.

Nu binnen korte tijd tweemaal levenslang voor een enkelvoudige moord is opgelegd, zullen er vermoedelijk hooggeleerde strafrechtdeskundigen of advocaten opstaan die roepen dat rechters te snel zo’n forse straf opleggen. Argument van die critici is dat een dader als het maar even mogelijk is een tweede kans moet krijgen.

Die criticasters draaien de zaak om. Ze zullen moeten beseffen dat nabestaanden levenslang het verdriet om de dood van hun geliefde mee moeten torsen. De hartverscheurende hartenkreten van nabestaanden, die sinds enkele jaren het recht hebben in de rechtszaal een verklaring voor te lezen, laten aan duidelijkheid niets te wensen over. „De gevolgen zijn niet te overzien”, sprak een door emoties overmande zus van Louis Sévèke twee weken geleden tijdens de zitting.

Bovendien is het te gemakkelijk om te stellen dat rechters zwaarder dan voorheen straffen bij gruwelijke misdrijven. Meer gerechtvaardigd is de gedachte dat moordenaars, meer dan eens van buitenlandse komaf maar ook van eigen bodem, zelf meedogenlozer strategieën hanteren.

Zo kregen vorig jaar juli drie mannen levenslang opgelegd voor een weerzinwekkende, drievoudige moord in het Rotterdamse café Inn & Out. Slachtoffers werden gekneveld en besprenkeld met brandstof, waarna brand werd gesticht. Ook werd in het wildeweg geschoten. „Bizar en barbaars”, oordeelde de rechter. Alle fraaie theorieën over tweede kansen ten spijt, is slechts één straf toereikend: levenslang.