Koningin Beatrix kwam vorige week vrijdag zelf naar Amsterdam om de opening te verrichten. De expositie was aan haar opgedragen ter gelegenheid van haar 70e verjaardag.Koningin Beatrix kwam ook naar Amsterdam omdat de expositie de afscheidstentoonstelling is voor de vertrekkend directeur van het Amsterdams Historisch Museum, Pauline Kruseman. De koningin heeft Kruseman hoog staan. Dat bleek vorig jaar toen ze het erekruis in de Huisorde van Oranje kreeg; een onderscheiding die de koningin geheel zelfstandig kan uitreiken aan mensen die veel betekenen voor haar en haar familie.

Hofdame
Er was voor koningin Beatrix nog een reden om te komen, want er speelt nog een vrouw uit haar omgeving een centrale rol in de tentoonstelling. Dat is hofdame Miente Boellaard-Stheeman. Zij is een vertrouweling van de koningin en heeft veel contacten in het Amsterdamse. Zij ging al menig keer met koningin Beatrix op stap in de hoofdstad, zelfs naar de bekende Albert Cuypmarkt voor een verrassingsbezoek, zo laat een foto zien. Boellaard -van haar hangt een levensgroot portret op de expositie- houdt voor haar werkgeefster het netwerk in de hoofdstad in stand.

En dat is nodig. Amsterdam vraagt al eeuwenlang speciale aandacht, want de Oranjes zijn er niet altijd even welkom. Het aantal uitingen van verzet tegen de Oranjes in de achterliggende eeuwen is groot, zo is te zien in het fraaie Amsterdams Historisch Museum: de Amsterdamse heren kozen in 1572 al voor Filips II en niet voor Willem van Oranje; stadhouder Willem II trok in 1650 met een leger op om de stad een lesje te leren en in 1808 raakten de Amsterdammers hun mooie stadhuis op de Dam kwijt aan koning Lodewijk Napoleon. Dat het stadhuis sindsdien een paleis is, doet sommige Amsterdammers vandaag nog zeer. De verhoudingen zijn na het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden in 1813 niet veel veranderd. Sinds die tijd zijn er eveneens hoogte-, maar ook veel dieptepunten.

De inhuldiging van koningin Wilhelmina lijkt een keerpunt te zijn geweest. De stad schonk de jonge vorstin het mooiste geschenk dat Amsterdammers ooit aan de Oranjes hebben gegeven: de gouden koets. Het symboliseert „het einde van de eigenzinnigheid” van de stad, zo concludeert de historicus prof. dr. Piet de Rooij in het boek ”Amsterdam(&(en de Oranjes” (ISBN 978 90 6832 7380) dat bij de tentoonstelling is verschenen.

Bom
De tentoonstelling -die tot 31 augustus loopt- gaat uitvoerig in op de laatste vijftig jaar. In die periode was niet alles koek en ei. Integendeel, de rookbom bij het huwelijk van prinses Beatrix met Claus von Amsberg, de rellen rond de inhuldiging, het verfbommetje op de huwelijksdag van prins Willem-Alexander: het gebeurde allemaal in de hoofdstad. Het zijn onvergetelijke momenten voor de Oranjes, maar ook voor de Amsterdammers die erbij waren.

In het museum komen gelukkig ook de mooie momenten aan bod: de kus van Willem-Alexander en Máxima op 2 februari 2002, de hulp van de Oranjes in moeilijke tijden, zoals het bezoek van koningin Beatrix aan de Bijlmer na de vliegtuigramp. Ook dat zijn onvergetelijke momenten.

Het is opmerkelijk te lezen dat uitgerekend het rebelse Amsterdam Nederland zijn Koninginnedag schonk. In 1871 maakten sommige Amsterdammers zich bezorgd over de bandeloosheid van hun medestadsgenoten rond de kermis. De Vereniging tot Veredeling van het Volksvermaak organiseerde alternatieven. Daaruit groeiden Oranjefeesten en in 1885 de Prinsessedag op de verjaardag van prinses Wilhelmina. Die dag zou later de nationale Koninginnedag worden.

Wieg
De samenstellers van de expositie hebben in drie zalen van het museum veel interessante museumstukken samengebracht, variërend van de pen waarmee Willem-Alexander op zijn huwelijksdag de trouwakte tekende tot de prachtige wieg van prinses Ariane en haar voorgangsters, en van een Joods gebedenboek voor Willem V tot de grootse troonzetel van koning Willem II en materiaal van het Oranjeverzet uit de Tweede Wereldoorlog. De -te krap opgezette- tentoonstelling besteedt ook aandacht aan het Paleis op de Dam, de vrijmarkt op Koninginnedag, protestposters van krakers en het werk van Nederlandse paparazzi. Ook zijn oude filmbeelden te zien.

”Amsterdam en de Oranjes” sluit af met een hoek die is ingericht als het bestaande homocafé Rouge, waar de muren vol hangen met Oranjeafbeeldingen. Ook dat is een wezenlijk onderdeel van de relatie Amsterdam en de Oranjes, zo vonden de samenstellers.

www.ahm.nl, 020-5231822.

Agenda

Prins Willem Alexander verricht woensdagmorgen 12 maart in de Europoort de officiële opening van het nieuwe kantoor van het Loodswezen in de regio Rotterdam Rijnmond.

Koningin Beatrix opent woensdag 12 maart in Wageningen Rumah Kita. Dit nieuwe woonzorgcomplex is een huis voor Indische en Molukse ouderen.
Prinses Laurentien leest donderdag 13 maart in Apeldoorn samen met slechtziende en blinde deelnemers voor tijdens de Visio Leesmarathon van de landelijke stichting voor slechtzienden en blinden.

Donderdag 13 maart is koningin Beatrix aanwezig in de Grote Kerk in Vlaardingen bij de uitreiking van de Geuzenpenning aan de Finse oud president Ahtisaari.

Koningin Beatrix opent vrijdag 14 maart het belevingscentrum Corpus in Oegstgeest, waar bezoekers een ‘reis’ door het menselijk lichaam kunnen maken.