Vorstendom Liechtenstein kan niet zonder geld
Het kleine Liechtenstein staat sinds vorige week weer op de kaart, maar niet in positieve zin. De Duitse belastingdienst heeft ontdekt dat veel Duitse topzakenlui geld wegsluizen naar geheime rekeningen in het vorstendom op de grens van Oostenrijk en Zwitserland. Erfprins Alois reageerde furieus. Begrijpelijk, want niet alleen de positie van zijn land staat op het spel, maar ook het aanzien van zijn familie.
Liechtenstein en de vorstelijke familie vormen een twee-eenheid en dat geldt ook voor het bankwezen en de familie. Er zijn veel banken in Liechtenstein, maar de LGT van vorst Hans Adam en zijn familie speelt de prominentste rol.De dagelijkse leiding van de LGT-groep is in handen van een broer van Hans Adam, prins Max von und zu Liechtenstein. De vorst zelf geeft leiding aan de (familie)stichting die toezicht houdt op alles.
De familie omschrijft de LGT (lgt.com) als een „financieringsonderneming” die zich op vermogende klanten richt. De 1600 LGT-medewerkers beheren het -soms zwarte, soms witte, soms criminele- geld van rijke klanten en daarnaast zorgen zij dat het vermogen van Hans Adam en zijn familie goed renderend wordt belegd. De vorst zou ruim 4 miljard euro bezitten.
Liechtenstein zal ondanks de kritiek zijn eigen koers blijven varen. Dat heeft het altijd gedaan. Vorst Hans Adam II houdt graag de touwtjes zelf in handen en de 35.000 Liechtensteiners vinden het best, als zij hun welvaart maar behouden.
Kunst
De banden tussen de vorstelijke familie en de inwoners van het bergstaatje zijn niet altijd zo hecht geweest. Het was de Boheemse Johan Adam Andreas van Liechtenstein die rond 1700 de heerlijkheden Schellenberg en Vaduz kocht. In 1719 voegde keizer Karel VI deze samen tot het vorstendom Liechtenstein en kreeg de familie de vorstelijke titel. Pas in 1866 werd het staatje echt zelfstandig.
Tot na de Eerste Wereldoorlog waren de Liechtensteiners vooral op Oostenrijk gericht. De economische malaise daar dwong de inwoners tot een nauwere samenwerking met Zwitserland. Zo is het nog steeds. In Liechtenstein is bijvoorbeeld de Zwitserse frank in gebruik.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef Liechtenstein neutraal. Daarna begon onder leiding van vorst Frans Jozef II (1906-1989) -de grootvader van Alois- de grote economische groei. Hij zorgde ervoor dat zijn landje een zogeheten belastingparadijs werd. Het kapitaal stroomde binnen.
De familie Von und zu Liechtenstein behoort tot de oudste, maar ook tot de rijkste geslachten binnen Europa. Behalve een miljardenvermogen bezit de vorstelijke familie grote stukken grond in Oostenrijk.
De vorstelijke familie heeft ook een enorme kunstcollectie. In het slot van Vaduz hangen Rembrandts, Rubens’, Jordaens’, Batoni’s en nog veel meer. Volgens kenners behoort de collectie tot de mooiste en waardevolste privécollecties ter wereld.
In het kunstmuseum van de Liechtensteinse hoofdstad Vaduz is een deel van de collectie te vinden. De meeste kunstwerken hangen echter in het Liechtensteins museum in Wenen. In het Liechtensteins paleis in de Oostenrijkse hoofdstad is een fraaie selectie uit alle bezittingen van de vorstelijke familie te zien.
Apeldoorn
De vorstelijke familie telt mee in Europese koninklijke kringen. Op veel feesten zijn ze graag geziene gasten.
Hoe intensief de contacten tussen de Liechtensteinse vorstelijke familie en de Oranjes zijn, is niet duidelijk. Erfprins Alois en zijn vrouw waren aanwezig bij het huwelijk van prins Willem-Alexander en op het grote feest in Apeldoorn ter gelegenheid van diens 40e verjaardag, vorig jaar september. Dat wijst op zijn minst op vriendschappelijke contacten. De aanwezigheid van Alois’ vader, vorst Hans Adam, in 2004 bij de bijzetting van prins Bernhard in de Nieuwe Kerk van Delft wijst daar ook op.
Wat betreft leeftijd schelen Willem-Alexander en Alois niet veel. En ook Alois is vanaf zijn geboorte voorbestemd om vorst te worden.
Alois krijgt -net als de Nederlandse kroonprins- het ambt niet zomaar in de schoot geworpen. Zo stuurde zijn vader hem eerst naar de zware militaire opleiding voor officieren aan de koninklijke militaire academie Sandhurst in Groot-Brittannië. Daarna studeerde hij in Hong Kong en in Londen, gevolgd door een studie rechten aan de universiteit van het Oostenrijkse Salzburg. In 2004 droeg vorst Hans Adam veel bevoegdheden over aan zijn zoon, maar hij bleef zelf aan als vorst.
Familie
Erfprins Alois heeft net als Willem-Alexander een leuk gezinnetje. Alois trouwde in 1993 met hertogin Sophie in Beieren en heeft vier kinderen: Joseph Wenzel (1995), Marie Caroline (1996), Georg (1999) en Nikolaus (2000).
Erfprinses Sophie -de familie is rooms-katholiek- houdt zich behalve met de opvoeding van haar kinderen intensief bezig met een soort Liechtensteinse VBOK, die vrouwen die -ongewenst- zwanger zijn begeleidt en helpt (zie schwanger.li).
Wat betreft openheid kan Willem-Alexander nog iets leren van zijn Liechtensteinse collega, want zo gesloten als het Liechtensteinse bankwezen wil zijn, zo open lijkt de vorstelijke familie. Op internet is zelfs het huisreglement van de familie te vinden. Een interessant stuk met duidelijke afspraken over naam- en titelgebruik, erfopvolging en rechten en plichten van de familie.
Het Huis Oranje-Nassau heeft ongetwijfeld ook iets dergelijks. De kans dat zo’n stuk echter ooit op koninklijkhuis.nl verschijnt, lijkt niet groot, gezien de strikte scheiding tussen privé en ambt bij de Oranjes. Een dergelijk stuk zou wel erg interessant én verhelderend zijn.
www.fuerstenhaus.li, www.liechtenstein.li, www.liechtensteinmuseum.at.