Rechts afslaande vrachtwagens eisen elk jaar dodelijke slachtoffers. In 2005 vielen er 16 verkeersdoden, een jaar later liefst 26. Het overgrote deel is fietser. De gegevens over 2007 ontbreken nog. Achter de harde, kille cijfers gaat veel menselijk leed schuil. Alle reden om zicht te krijgen op de dode hoek.De TU Delft lijkt een oplossing te hebben gevonden. Dr. Henri Christiaans, universitair hoofddocent ergonomie en design, pleit voor extra knipperlichten én geluidssignalen over de volle lengte van vrachtwagens. Dit Lisa 2 Alert-systeem treedt automatisch in werking tijdens het rechts afslaan bij een snelheid van minder dan 30 kilometer per uur.

Drie observatieonderzoeken ondersteunen het TU Delftpleidooi. In Bussum blijken verkeersdeelnemers bij afslaande vrachtwagens mét Lisa in 60 procent van de gevallen oogcontact met de chauffeur te maken. Trucks zonder Lisa komen niet verder dan de helft. In het roerige Amsterdam liggen de verhoudingen iets ongunstiger.

Weggebruikers reageren twee keer zo snel op afbuigende vrachtwagens mét piep- en lichtsignalen, kijken twee keer zo vaak naar het voertuig, terwijl er vijf keer zo veel non-verbale communicatie ontstaat met de chauffeur, zo leert eerder onderzoek van de TU Delft. „Het systeem werkt”, verklaart Christiaans tevreden.

Het wetenschappelijk instituut voor verkeersveiligheid SWOV schuift Lisa 2 Alert echter resoluut terzijde. Tot groot ongenoegen van de Delftse onderzoekers. „Het verkeersinstituut is vooringenomen”, kritiseert Christiaans. „De SWOV zegt eenvoudigweg: Jullie onderzoek overtuigt ons niet.” De hoofddocent kan zich daar „boos” om maken.

SWOV-onderzoeksspecialist ing. Chris Schoon kaatst de bal keihard terug. „De faculteit industrieel design van de TU Delft heeft geen bal verstand van verkeersveiligheid.” Hij vindt de oplossing om twee redenen „fundamenteel” onjuist. „Piepers leveren een schijnveiligheid op. Een fietser stopt heus niet voor een piepertje.”

Het uitrusten van vrachtwagens met geluid- en lichtsignalen verlegt de verantwoordelijkheid van chauffeur naar fietser, betoogt Schoon. „Wij zijn bang dat een chauffeur zich minder verantwoordelijk voelt en anders gaat rijden. Hij neemt bochten nu vaak al blindelings. Met een pieper geldt dat straks nog sterker. Hij gaat er van uit dat de fietser die hij niet kan zien hem dan waarschijnlijk wel hoort.” Het TU-verweer dat ook een chauffeur wordt geprikkeld door zijn geluidssignaal, wuift de SWOV’er weg.

Volgens hem ontstaan er verschillen tussen vrachtwagens. „Stel, de helft rijdt straks met Lisa. Dan is een fietser volslagen overrompeld als er een afslaat zonder te piepen.” De gevolgen laten zich raden. De SWOV’er erkent dat een wettelijke verplichting van Lisapiepers voor het totale wagenpark dit bezwaar opheft. „Toch geldt dat niemand het piepen meer hoort als alle vrachtwagens piepen.”

De twee gerenommeerde instituten kibbelen onderling over het nieuwe dodehoeksysteem. Het ministerie voelt intussen niets voor invoering. Fietsers zijn daarmee niet de dupe, benadrukt de Schoon. „Verkeer en Waterstaat doet volop onderzoek naar de dode hoek. We moeten echter éérst analyseren, dan pas maatregelen nemen. Laten we niet nog eens de fout maken door eerst niet-werkende dodehoekspiegels in te voeren en dan het probleem te analyseren.”