„Kerk heeft grondrecht op autonomie”
ARNHEM - In de zogenoemde zaak Zeewolde is het autonome organisatierecht van de kerk in het geding. Dat betoogde advocaat mr. P. T. Pel vrijdag voor het gerechtshof in Arnhem. „De kerk heeft er recht op -een grondrecht- om gevrijwaard te blijven van ongerechtvaardigd overheidsingrijpen, ook van een overheidsrechter.”
In Arnhem werd vrijdag een volgende stap gezet in het conflict tussen H. R. H. A. de Boer, voormalig predikant van de christelijke gereformeerde kerk (cgk) in Zeewolde, enerzijds en de Zeewoldse cgk en de classis Amersfoort anderzijds. Tijdens een openbare zitting voerden de advocaten van beide partijen, mr. P. J. den Boef en mr. Pel, een pleidooi namens de appellanten.Wat mr. Pel, advocaat van de Zeewoldse cgk en de classis, betreft, zal het gerechtshof straks laten weten dat het onbevoegd is tot een uitspraak in deze zaak, dan wel verklaart het die niet-ontvankelijk. „De staat gaat niet over de interne rechtsverhoudingen in de kerk, zegt zowel de Nederlandse wetgever als het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. De staat moet zich daarvan onthouden. Ook de statelijke rechter.”
De advocaat van De Boer, mr. Den Boef, ziet juist wel een belangrijke rol voor de burgerlijke rechter weggelegd, gaf hij in zijn pleidooi aan. „Waar zou De Boer anders zijn recht moeten halen?”
Ds. De Boer werd, na op 2 april 2003 door de classis Amersfoort te zijn geschorst, op 2 juli van dat jaar afgezet als predikant in de CGK. Omdat hij in de interne kerkelijke rechtsgang, aldus zijn advocaat, geen vertrouwen meer had, besloot hij deze na zijn afzetting te beëindigen en de zaak voor te leggen aan de kantonrechter.
Op 2 februari 2005 sprak de kantonrechter van Lelystad uit dat de beginselen van een behoorlijk proces „in een aantal van de CGK-procedures die hebben geleid tot het ontslag van De Boer” waren geschonden. „Schending van deze beginselen klemt te meer nu het gaat om ernstige aantijgingen betreffende onder meer de (financiële) integriteit van De Boer”, aldus de rechter toen.
Zwaar woog voor de kantonrechter ook dat classis en gemeente aan een eerder kortgedingvonnis van de rechtbank in Zwolle -waarbij de schorsing van ds. De Boer met onmiddellijke ingang werd opgeheven- niet hadden nageleefd. De rechter veroordeelde de Zeewoldse cgk tot het betalen aan haar vroegere predikant van een vergoeding en de kosten van het geding.
Beide partijen tekenden vervolgens appel aan tegen deze uitspraak bij het gerechtshof in Arnhem. De kantonrechter is „in alle opzichten ver buiten zijn boekje gegaan”, stelde mr. Pel gisteren namens classis en cgk Zeewolde. Als de wereldlijke rechter in een zaak als deze al in beeld komt, is dat volgens hem pas als de appellant de gehele kerkelijke weg -classis, particuliere synode, generale synode- heeft doorlopen, en dan nog „is de toetsingsruimte voor de statelijke rechter beperkt tot een marginale toetsing.” Naar Pels mening had de kantonrechter de zaak-De Boer dus niet-ontvankelijk moeten verklaren. De advocaat bestreed ook dat de rechtspositie van een predikant gebaseerd is op een arbeidsovereenkomst.
Volgens de advocaat van De Boer, mr. Den Boef, dient het oordeel van de kantonrechter wél in stand te blijven. Toch schiet dit naar zijn mening hier en daar tekort. Zo zou de hoogte van de aan De Boer toegekende vergoeding geen recht doen aan de ernst van de situatie. Verder verzocht mr. Den Boef het gerechtshof van Arnhem nog eens goed te kijken naar de „afgewezen immateriële vergoeding” en de „pensioenschade.”
Toen advocaat mr. Pel opmerkte dat het in de kern van deze zaak om „geld” gaat, klonk vanuit het publiek verontwaardigd geroezemoes. „Deze opmerking heeft De Boer heel erg pijn gedaan”, zei mr. Den Boef toen hij het woord weer kreeg. „De Boer is hier niet om een zak geld te krijgen. De Boer staat hier om gerechtigheid te krijgen.”
Het gerechtshof streeft ernaar om op 27 mei uitspraak te doen, werd gistermiddag bekend. „We hebben hier wel even wat tijd voor nodig”, aldus de rechter.
