Amerikanen zoeken alternatieven voor kerk
VENTURA - In de Verenigde Staten verandert de spiritualiteit van christenen in hoog tempo. Tientallen jaren was kerkbezoek de manier om uiting te geven aan het geloof, maar volgens het onderzoeksinstituut Barna ziet een meerderheid van de Amerikaanse protestanten verschillende Bijbelse alternatieven voor de traditionele kerkdienst.
Barna deed in december vorig jaar een representatief onderzoek onder protestantse christenen in de Verenigde Staten. Hij legde hen zes alternatieve vormen van kerk-zijn voor. Een meerderheid van de ondervraagden gaf aan een Bijbels alternatief te zien voor mensen die geen kerkdiensten bezoeken of deelnemen aan andere kerkelijke activiteiten. Zo vindt 89 procent „geloofsactiviteiten” met het gezin thuis acceptabel.Andere „Bijbelse” alternatieven voor de traditionele kerk zijn volgens de ondervraagden: actief zijn in een huisgemeente (75 procent); kijken naar een religieus tv-programma (69 procent); luisteren naar een religieus radioprogramma (68 procent); bezoeken van een speciaal evenement, zoals een concert (68 procent), bezoeken van bijeenkomsten op het werk (54 procent).
Een kleiner percentage ziet een christelijke website (45 procent) of het ”live” volgen van evenementen via internet (42 procent) als een Bijbels alternatief voor reguliere kerkelijke activiteiten.
Volgens Barna geven tientallen miljoenen mensen in de VS uiting aan hun geloof zonder dat zij aan een kerk zijn verbonden. Uit cijfers blijkt dat in november 55 procent van de ondervraagden een kerkdienst bezocht. Van degenen die geen kerkdienst bezochten, nam 28 procent deel aan een alternatieve vorm van kerk-zijn. Zo’n 4 procent bezocht een huisgemeente, 9 procent een bijeenkomst op het werk en 12 procent een „spirituele activiteit” op internet.
Barna deed een vergelijkbaar onderzoek onder protestantse predikanten. Daaruit blijkt dat twee op de drie voorgangers een huisgemeente zien als een „legitieme christelijke kerk.” Opvallend is, aldus Barna, dat vooral predikanten van grotere kerkgenootschappen huisgemeenten Bijbels verantwoord vinden. Het minst enthousiast zijn predikanten die jaarlijks meer dan 75.000 dollar verdienen, Afro-Amerikaanse predikanten, en voorgangers van pinkstergemeenten.
De protestantse predikanten zien zowel voor- als nadelen aan huisgemeenten als alternatief voor gevestigde kerken. Meer dan driekwart vindt dat huiskerken „oprecht God vereren.” Twee derde zegt dat een huiskerk voor sommige mensen „geestelijk beter kan zijn dan een traditionele locale kerk.” En 60 procent stelt dat „huiskerken oprechte discipelen van God opleveren.”
Echter, niet meer dan 40 procent van de predikanten zou iemand een huisgemeente aanbevelen. Iets meer dan de helft van de predikanten die geloven dat huiskerken Bijbels zijn, zou die ook aanbevelen. En: een op de drie predikanten denkt dat huiskerken onvoldoende in staat zijn de leden volledige geestelijke steun te geven.
Heidens christendom
Onderzoeker George Barna is medeauteur van het onlangs verschenen boek ”Pagan Christianity?” (”Heidens christendom?”). Samen met Frank Viola beschrijft hij de oorsprong van een aantal gebruiken in traditionele kerken, van de prediking tot het avondmaal. Zijn conclusie: veel kerkelijke gewoonten vinden hun oorsprong niet in de Bijbel, maar in de heidense antieke cultuur.
Doel van ”Heidens christendom?”, zegt Barna, is niet om kerken te bekritiseren, maar om mensen „de vrijheid te geven veel moderne gebruiken in de kerk te heroverwegen. Als mensen een diepere relatie met God en met andere gelovigen zoeken, dan spoort het boek hen aan dit te doen met de kennis dat de Bijbel een geestelijke ervaring beschrijft die relatief weinig Amerikanen kennen - een kerkmodel dat meer organisch is en waarin ieder persoon functioneert als een priester van de levende God.”
In het boek geeft hij een aantal voorbeelden:
-Kerkgebouwen ontstonden pas onder de Romeinse keizer Constantijn, rond het jaar 327. De vroegchristelijke kerk kwam samen in woonhuizen.
-De oorsprong van de preekstoel ligt in de Griekse toneelcultuur. Professionele sprekers hielden monologen tijdens openbare debatten. Er is geen bewijs dat Christus, de apostelen of andere kerkleiders gebruikmaakten van een preekstoel. Die lijkt te zijn geïntroduceerd in het midden van de derde eeuw.
-Aan het einde van de tweede eeuw veranderde het heilig avondmaal van een feestelijke, gemeenschappelijke maaltijd (zonder ambtelijk opzicht) in een viering zoals de meeste kerken die nu kennen: het gebruik van een teugje wijn en een stukje brood, onder leiding van een geestelijke.
