„Den Uyl verzweeg tweede smeergeldaffaire Bernhard"
AMSTERDAM – Premier Den Uyl heeft in de jaren zeventig van de vorige eeuw bewust een tweede smeergeldaffaire rond prins Bernhard verzwegen. Daarmee voorkwam hij een crisis rond het koningshuis.
Dat stelt de journaliste Anet Bleich in haar biografie over PvdA leider Den Uyl, waarop ze donderdagmiddag in Amsterdam promoveerde. Bleich mocht voor de biografie de persoonlijke archieven van de overleden PvdA voorman raadplegen.Volgens de journaliste, werkzaam bij de Volkskrant, had Den Uyl in 1976 „sterke aanwijzingen” dat prins Bernhard niet alleen omgekocht was door vliegtuigbouwer Lockheed, maar ook steekpenningen had ontvangen van diens concurrent Northrop. Beide vliegtuigbouwers wilden graag een Nederlandse order voor militaire gevechtsvliegtuigen binnenhalen.
Met het geheimhouden van de tweede smeergeldaffaire voorkwam Den Uyl volgens Bleich dat strafvervolging voor Bernhard, die in 2004 overleed, onafwendbaar zou zijn. Koningin Juliana had laten weten dat ze zou aftreden als haar man strafrechtelijk zou worden vervolgd. Door de Lockheedaffaire verloor de prins zijn meeste publieke functies en mocht hij geen militaire uniformen meer dragen.
Volgens de promovenda kreeg Den Uyl van degenen die de Lockheedaffaire onderzochten, een persoonlijk document waaruit blijkt dat de prins tussen 1968 en 1973 750.000 dollar als tegenprestatie voor lobbywerk voor Northrop kreeg. Den Uyl heeft dat stuk niet openbaar gemaakt. Volgens Bleich kan dat te maken hebben met de goede verstandverhouding tussen Juliana en Den Uyl. Ook zouden felle protesten van Oranjegezinden Den Uyl hebben weerhouden.
Als Juliana was afgetreden, zou de monarchie in een ernstige crisis zijn terechtgekomen. Bleich komt tot die conclusie op grond van een gesprek dat ze in het kader van haar promotie voerde met oud president Duisenberg van De Nederlandsche Bank, die in het kabinet Den Uyl minister van Financiën was. Duisenberg voerde in de jaren zeventig een privégesprek met de huidige koningin, Beatrix. De aanstaande vorstin liet toen weten dat ze ernstig twijfelde aan troonsopvolging in het geval dat haar moeder vanwege de Lockheedaffaire zou aftreden en haar vader zou worden vervolgd.
Begin 1977 hield Den Uyl zich in antwoord op Kamervragen bewust van de domme over aanwijzingen over een tweede smeergeldaffaire. Volgens Bleich heeft de toenmalige premier de Tweede Kamer destijds onvolledig en misleidend geïnformeerd. Politici die zich daaraan schuldig maken, moeten vaak, al dan niet gedwongen, het veld ruimen.
De beschuldiging van een tweede smeergeldaffaire aan het adres van prins Bernhard is niet nieuw. In een interview met deze krant in 2004 zei oud minister Vredeling, in het kabinet Den Uyl verantwoordelijk voor Defensie, dat hij aanwijzingen voor de omkoping had. „Ik weet zeker dat de prins ook geld van Northrop heeft gehad, al is dat niet bewezen”, zei Vredeling. Hij was een keer op Soestdijk uitgenodigd bij de prins en daar was ook de baas van Northrop, Jones, onverwacht aanwezig. Uitvoerig is toen gesproken over de aanschaf van jachtvliegtuigen.
GroenLinks eist volledig openheid van zaken.