Volgens Kuiper komt het kabinet zijn afspraken niet na bij het samenstellen van een participatiepot van 2 miljard euro met bestaande bijstandsbudgetten om mensen aan het werk te helpen, inburgeringsgelden en educatiemiddelen. Maar volgens de VNG–directeur wordt de inzet van de scholingsgelden voor gemeenten bemoeilijkt door allerlei voorwaarden die daaraan worden gesteld.Kuiper stelt dat gemeenten „hun nek hebben uitgestoken" door toe te zeggen dat deze kabinetsperiode (tot in 2011) het aantal mensen in de bijstand met 75.000 daalt en nog eens 25.000 werklozen zonder uitkering aan de slag gaan. Daarbij gold wel als voorwaarden dat gemeenten re–integratiegelden voor de bijstand, inburgerings– en scholingsbudgetten vrijer kunnen inzetten.

Gemeenten lopen nu vaak tegen de grenzen van de verschillende budgetten en beleidsterreinen op. Zo hebben nieuwkomers soms extra scholing nodig om de Nederlandse taal onder de knie te krijgen, maar is daarvoor niet altijd genoeg inburgeringsgeld en kost het veel moeite om onderwijsbudgetten aan te spreken. Terwijl een goede beheersing van de taal wel nodig is om mensen aan een baan te helpen.

Staatssecretaris Ahmed Aboutaleb (Sociale Zaken) maakte deze maand bekend dat gemeenten vanaf 2009 aan de slag kunnen met de participatiepot. Maar nu stelt Kuiper met „verbazing en teleurstelling" vast dat gemeenten de eerste twee jaar verplicht zijn om 190 miljoen euro voor volwasseneneducatie te besteden bij regionale opleidingscentra (ROC’s).

„Dat is niet zomaar een overgangsmaatregel om de ROC’s te laten wennen aan het idee dat gemeenten het geld vrij kunnen inzetten. Want na die eerste twee jaar wordt vervolgens weer geëvalueerd of de gedwongen winkelnering opgeheven kan worden", aldus Kuiper.

Tweede Kamerlid Hans Spekman van de PvdA stelt dat gemeenten „niet het onderste uit de kan moeten willen". Volgens hem is vrije aanbesteding prima, maar niet ten koste van de kwaliteit van onderwijs. Hij vreest bovendien dat anders ROC–docenten worden ontslagen om vervolgens voor minder salaris bij particuliere bureautjes hetzelfde werk te gaan doen.

CDA–Kamerlid Liesbeth Spies wijst niet alleen op financiële tegenslagen voor de ROC’s. Volgens haar wordt het ook tijd dat gemeenten laten zien wat ze concreet doen met die 2 miljard euro. „Zij kunnen de vrije aanbesteding zelf verdienen door het geld goed te besteden en mensen aan werk te helpen".