LEIDEN (ANP) – Staat Cuba voor grote politieke veranderingen, nu Fidel Castro te kennen heeft gegeven dat hij niet terugkeert als president van het Caraïbische land? Gert Oostindie, hoogleraar Caraïbische geschiedenis en directeur van het Koninklijk Instituut voor Taal– Land– en Volkenkunde (Kitlv) in Leiden, denkt niet dat het onmiddellijk zo’n vaart zal lopen.

Oostindie vindt het niet verrassend dat de 81–jarige Castro dinsdag bekendmaakte dat hij niet als staatshoofd terugkeert. De Leidse hoogleraar wijst erop dat el lider màximo al in de zomer van 2006 tijdelijk de macht overdroeg aan zijn vijf jaar jongere broer Raúl. Sindsdien was het wachten op het moment dat Fidel zelf zou zeggen dat hij niet meer terugkeert.

„Wat ik vooral interessant vind, is de tactiek die de Cubaanse regering heeft toegepast", zegt Oostindie. „Ze hebben de Cubanen anderhalf jaar laten wennen aan het idee dat Fidel Castro er niet meer is. Als hij op een dag onverwachts was doodgedaan had dat veel meer emoties losgemaakt. Niet alleen bij alle mensen die van hem houden. Tegenstanders zouden na een plotselinge dood een opstandige situatie hebben kunnen creëren. Dat is nu niet mogelijk".

Het afgelopen anderhalf jaar is het Cubaanse bewind volgens Oostindie in economisch opzicht pragmatischer geworden, maar is er in politiek opzicht eigenlijk niets veranderd. Tijdens een bezoek aan Cuba een jaar geleden ervoer Oostindie dat er veel meer controle van de staat was dan eerder. „Ik kom al ruim vijfentwintig jaar in Cuba, maar ik heb nog nooit zoveel politie op straat gezien als toen".

Ook de internationale situatie is volgens Oostindie niet van dien aard, dat de machthebbers zich gedwongen zien ingrijpende hervormingen door te voeren. „De rol die de Sowjet–Unie vroeger had, is nu een beetje overgenomen door Venezuela. Hugo Chàvez voorziet Cuba van olie en deviezen".

Oostindie verwacht niet dat er al direct een nieuwe leider in Cuba opstaat. Hij gaat er vanuit dat de 76–jarige Raúl voorlopig aan de macht blijft in het Caraïbische land. „Maar wie er ook aan de macht is, zolang Fidel Castro leeft zullen ze in Cuba zeggen wat hij doet, ook als is hij dan geen president meer", meent Oostindie. „Misschien zijn er wel hervormers, maar het is net als indertijd met Gorbatsjov, die ontpoppen zich pas als zodanig als ze eenmaal aan de macht zijn!"