Dat staat in een brief die minister-president Balkenende vrijdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Daarin doet hij namens het kabinet uit de doeken wat het wil met het waarden-en-normendebat en welke instrumenten het in wil zetten.

Aanvankelijk wilde de premier hiertoe naar Noors voorbeeld een commissie in het leven roepen, maar daarvoor bestond noch in het kabinet noch in de Kamer veel enthousiasme.

Het kabinet kiest daarom nu voor een aanpak die nauw aansluit bij de belevingswereld van de burgers. „Het laten opleven van waarden en normen in de samenleving lijkt slechts kans van slagen te hebben indien de burgers zelf het als een probleem ervaren dat bepaalde waarden en normen thans onvoldoende worden nageleefd”, schrijft de minister-president.

Burgers wil hij aan het woord laten met behulp van nieuwe media, debatten met deskundigen en mediavertegenwoordigers, via televisieprogramma’s en enquêtering. Ook wil hij gebruikmaken van de belevingsmonitor van de Voorlichtingsraad, die later dit jaar van start gaat. In die monitor wordt vastgelegd hoe burgers aankijken tegen maatschappelijke problemen, tegen voorgestelde oplossingen en tegen het overheidshandelen.

Het kabinet wil verder goed kijken naar al bestaande initiatieven bij bijvoorbeeld scholen, bedrijven, woningbouwverenigingen en lagere overheden. Op lokaal niveau en in deze sectoren kunnen ongewenste gedragingen bij uitstek worden aangepakt, menen de bewindslieden. Concreet noemen ze onveiligheid op straat, hinderlijk gedrag in het verkeer en het openbaar vervoer, pesten op school en geweld op tv. Verder zal het kabinet de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid vragen zijn licht te laten schijnen over de invloed van cultuurverschillen op waarden en normen.

Bedoeling van dit alles is de samenleving een spiegel voor te houden, in de trant van: „Dit zijn de normen en waarden waarvan u zelf hebt aangegeven dat u zich daaraan zou moeten houden in de omgang met elkaar.” Het maatschappelijk debat kan uiteindelijk ook leiden tot het aanscherpen van wet- en regelgeving, stelde Balkenende vrijdag.

In zijn eigen optreden in een tv-programma van BNN waarin presentatrices Katja Schuurman en Bridget Maasland hem regelmatig gaan interviewen, en zijn medewerking aan het SBS6-programma Hart van Nederland, ziet Balkenende geen tegenstrijdigheid met zijn streven naar herstel van normen en waarden. „Dit zijn voor mij functionele keuzes. Ik heb me voorgenomen elke woensdag op werkbezoek te gaan om de problemen in de samenleving met eigen ogen te zien. SBS6 wil daar graag verslag van doen.”

De Tweede Kamer kan op de brief van het kabinet reageren tijdens het debat over de begroting van het departement van Algemene Zaken. Dit debat zal aanstaande dinsdag worden gehouden.