Rebellen Tsjaad nemen hoofdstad in
N’DJAMENA (ANP) – In Tsjaad zijn rebellen zaterdag de hoofdstad N’Djamena binnengetrokken. Ze zouden vrijwel de hele stad onder controle hebben en het paleis van president Idriss Déby omsingeld.
In de stad zijn soms hevige gevechten te horen, meldden getuigen tegen de BBC. Het lijkt er volgens hen op dat de rebellen de stad in handen hebben. Maar de minister van Buitenlandse Zaken zei vanuit Ethiopië dat Déby in zijn paleis is en de regering de situatie onder controle heeft.Een woordvoerder van de rebellen zei tegen het Franse persbureau AFP de stad te hebben overgenomen, „al zijn er nog wel wat verzetshaarden”. In 2006 namen opstandelingen N’Djamena ook al eens in, maar werden toen na korte tijd verdreven door de troepen loyaal aan Déby. Daarbij vielen destijds honderden doden.
Enkele duizenden strijders trokken N’Djamena in de ochtend binnen, aldus een zegsman van het Franse ministerie van Defensie. Zij ondervonden verrassend weinig weerstand. Een getuige zei tientallen brandende regeringstanks te hebben gezien.
Nieuwszender CNN meldde op gezag van een Duitse diplomatieke bron dat het parlementsgebouw is geplunderd. Ook zouden de opstandelingen al in het paleis van Déby zijn. De Arabische zender al-Jazeera berichtte dat de staatstelevisie en -radio uit de lucht zijn.
Het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken veroordeelt „de poging om met geweld de macht over te nemen”. Eenzelfde mening is de Afrikaanse Unie (AU) toegedaan. De organisatie riep de rebellen op hun opmars te staken. De AU zal Tsjaad schorsen als de machtsgreep slaagt. VN-topman Ban Ki-moon zei ernstig bezorgd te zijn.
De Franse president Nicolas Sarkozy voerde volgens zijn woordvoerder zaterdag telefonisch overleg met Déby. Parijs heeft meer dan 1250 militairen in zijn voormalige kolonie. Buitenlanders kunnen N’Djamena niet verlaten omdat de luchthaven niet gebruikt kan worden. Franse militairen vormen ook de hoofdmoot van een EU-missie die binnekort in het oosten van Tsjaad vluchtelingen uit Darfur moeten gaan beschermen.
President Déby regeert het land met 10,4 miljoen inwoners al zeventien jaar. Hij kwam in 1990 via een coup aan de macht. Hij won daarna de presidentsverkiezingen in 1996 en 2001. Drie jaar geleden wijzigde hij de grondwet zodat een derde ambtstermijn voor hem mogelijk werd. Dit leidde tot massale deserties in het leger. Corruptie van Déby en zijn kliek verergerde de situatie. In 2006 werd Déby opnieuw tot staatshoofd gekozen, maar de oppositie boycotte de stembusgang.
Déby beschuldigt buurland Sudan ervan de rebellen te steunen, terwijl Sudan weer zegt dat Tsjaad opstandelingen in Darfur helpt. De rebellencoalitie Verenigd Militair Commando begon haar opmars naar N’Djamena maandag vanuit het oosten met ongeveer driehonderd voertuigen. Regeringstroepen slaagden er niet in ze te stoppen.
De alliantie bestaat uit de UFDD van Mahamat Nouri, de RFC van Timane Erdimi en de UFDD-Basis van Abdelwahid Aboud Mackaye. De drie partijen sloten medio december de handen ineen nadat een vredesverdrag met Déby op niets was uitgelopen.