Dat zijn enkele gevolgen die de consument daadwerkelijk gaat merken als gevolg van de introductie van de Single European Payments Area, kortweg SEPA genoemd.Maandag had in Amsterdam op het hoofdkantoor van ABN AMRO de lancering plaats van wat uiteindelijk moet leiden tot een Europese betalingsmarkt. „Uiteindelijk is betalen binnen heel Europa voor de consument overal even makkelijk”, legt Gijs Boudewijn, hoofd betalingsverkeer van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), uit.

De meest in het oog springende verandering is dat het bekende bank- of gironummer op termijn uit achttien tekens gaat bestaan. Wie op www.ibannl.org zijn huidige rekeningnummer intikt, ziet meteen hoe het nieuwe nummer eruit gaat zien.

Het nieuwe nummer wordt een combinatie van het huidige rekeningnummer, met de toevoeging van de landencode, een controlegetal en vier letters die de desbetreffende bank aanduiden, aangevuld met een 1 of een paar nullen.

Wie vaak overschrijvingen doet van of naar het buitenland, kent het nummer al, het zogeheten IBAN. „De invoering van zo’n lang nummer in plaats van de huidige nummers is wel een zorgpunt”, zegt Boudewijn. „Maar we maken het zo gemakkelijk mogelijk.” Het precieze moment van invoering staat nog niet vast.

Ook het vertrouwde pin zal mettertijd verdwijnen. „Wij hebben een heel goed systeem, maar we zijn te klein om onze norm als Europese norm op te leggen.” Tabee pin dus. In plaats daarvan komt wellicht een Europees systeem of wordt een van de Amerikaanse wereldwijde betaalsystemen, Visa of Maestro, gekozen. Europa voelt er veel voor een eigen systeem te ontwikkelen als tegenhanger van het Amerikaanse. „Het zou wat zijn als de Europese standaard een Amerikaans systeem wordt”, schertst Boudewijn.

De nieuwe pas moet in ieder geval een chip hebben, hoewel de Nederlandse passen ook de strip zullen behouden. Alle geldautomaten in Nederland zijn daar al op aangepast. De banken zijn nu bezig alle 20 miljoen passen te vervangen. Dat moet uiterlijk eind 2010 klaar zijn. Winkeliers hebben in de marge van de invoering van de euro bedongen dat zij tot 2013 de tijd krijgen.

Winkeliers zijn bang dat de nieuwe passen voor hen duurder uitpakken. Dat hoeft niet zo te zijn, maar het kan wel. Zo zullen ook sommige maatregelen voor sommige consumenten duurder uitpakken. „In Nederland betaalt iedereen nu evenveel, terwijl niet iedereen op even efficiënte wijze de betalingen verricht.” Zo betaalt de een alles digitaal, terwijl een ander nog met zijn overschrijvingen naar de brievenbus loopt. De kosten zijn voor iedereen even hoog. „Van die kruissubsidie moeten we af.”

Wat eigenlijk losstaat van SEPA maar op de achtergrond wel een rol speelt, is het aanstaande afscheid van de ouderwetse oer-Hollandse acceptgiro. „Dat is zo’n specifiek Nederlands product dat er geen Europese opvolger van komt.”

Door internetbankieren sterft de acceptgiro toch al een langzame dood. De Europese standaard wordt e-factureren. Van het ook typisch Nederlandse iDEAL hoopt Boudewijn dat het een kans maakt binnen Europees verband. „Een ideaal concept.”

Sinds vandaag kunnen banken inkomende Europese overschrijvingen verwerken. Dat is de eerste concrete stap op weg naar een Europese betaalmarkt. Later gaat dat ook gelden voor uitgaande betalingen en zal het scherm voor het internetbankieren de mogelijkheid bieden een betaling binnen Europa met een paar klikken af te handelen. Uiterlijk november 2009 moet de nieuwe Europese betaaldienstenrichtlijn wet zijn.