Nietsvermoedend zijn de schippers Bestmeijer (48) en Schotanus (49) aan het werk op het IJsselmeer. De schippers moeten de vaargeul tussen Den Oever en Medemblik uitbaggeren voor schepen met een grotere diepgang. In totaal moet in tien jaar tijd meer dan 100.000 kuub zand worden weggewerkt.Het 67 meter lange beunschip van Bestmeijer dobbert rustig op het water. De schipper is op de hoogte van een schietoefening van defensie. „Via de marifoon heb ik de coördinaten van mijn ligplaats doorgegeven aan de commandant.” Oefeningen zijn niet nieuw voor de ervaren zandzuiger. „Ik zit dertig jaar in het vak. Meestal schieten ze op zo’n 2 tot 2,5 kilometer afstand.”

Donderdag. De klok wijst over twaalven. Bestmeijer krijgt de schrik van zijn leven. „Op 100 tot 150 meter afstand van mijn schip ontplofte een granaat. Een rookkolom van dik 35 meter stijgt op. Eerst zwart, later wit.” De ruiten rammelden door de enorme drukgolf. „Ik stond te shaken in m’n stuurhut.” „Je schrikt je naar. Ik dacht: straks schieten ze echt raak. Je krijgt de indruk dat ze de boel niet onder controle hebben.”

De gebeurtenis gaat hem niet in zijn koude kleren zitten. „Als ze je raken, kan ik een nieuwe stuurhut kopen.” Hij zwijgt even. „Of niet meer, natuurlijk.” De schipper kan er met zijn verstand niet bij. „Je kunt je niet voorstellen dat dit gebeurt. Het lijkt alsof ze gericht op je aan het schieten zijn. Ik stond te trillen op m’n benen.”

Schotanus is zich eveneens naar geschrokken. „Het is een oorverdovend lawaai, zo’n granaat. Het is echt gevaarlijk geweest. Gelukkig zijn er geen doden gevallen. Ik ben een nuchtere Fries, maar dit is niet normaal.” Het liefst zou hij een Goalkeeper op zijn schip installeren. „Opvangen die granaten en terugschieten.”

De schippers hebben hun beklag gedaan bij Koninklijke Schuttevaer. „Hier moet wat gebeuren. Als zo’n granaat je schip raakt, kun je wel de reddingsvesten grijpen. Op deze manier kunnen we niet werken.” Hij overweegt bovendien een schadeclaim in te dienen. Volgens Schotanus, mede-eigenaar van het gelijknamige bedrijf, heeft Rijkswaterstaat ten onrechte twee vergunningen voor hetzelfde gebied afgegeven.

De schippers vragen zich af wat er gebeurt met niet-ontplofte projectielen. „Krijgen wij deze granaten straks in onze zuigers? Dan blazen we onszelf op. Dat is te gek voor woorden.”

Volgens defensiewoordvoerder M. Piek is het donderdag „geen ogenblik” gevaarlijk geweest op het IJsselmeer. De landmacht houdt het gebied waarin de munitie wordt beproefd altijd nauwlettend via de radar in de gaten. Defensie heeft een vergunning gekregen van Verkeer en Waterstaat voor deze locatie. „De schippers zitten in een volstrekt ander gebied.”

Defensie legt de bal bij de baggeraars. „Op het moment dat zij te dicht bij kwamen heeft Rijkswaterstaat hen weggestuurd.” Piek kan zich voorstellen dat de schippers onder de indruk zijn van het ontploffen van de munitie. „Zo’n granaat geeft toch een heleboel kabaal.”