Variatie in zijn levensloop kan drs. Van der Kamp niet ontzegd worden. Adjunct-hoofdredacteur bij het Friesch Dagblad, gemeentepredikant, hoofd communicatie bij de Protestantse Kerk in Nederland, uitgever voor Jongbloed en uitgeverij NBG. En nog is dit alles slechts een greep uit zijn werkzaamheden.Waarom deze nieuwe overgang?
„Bij de overtuiging dat God mensen aanraakt, hoort ook het besef dat de God van Abraham, Izaäk en Jakob mijn eigen geloofszuil overstijgt. God is één en Hij vraagt mensen om ook één te zijn in geloof en in verantwoordelijkheid voor het leven. Na een periode als Bijbeluitgever lijkt het me geweldig om op een andere manier bezig te zijn met de toepassing van de Bijbel.”

Van der Kamp ziet het als een uitdaging om via de Raad van Kerken de kerk in contact te brengen met de samenleving.

„Kerndoelstelling van de raad is niet alleen een platform te zijn van kerken onderling, maar ook de kerk een gezicht te geven in de samenleving. Ik voel me geïnspireerd door de visie op de kerk als liturg en diaken. Liturg in de zin van lofprijzing aan God, het laten zien dat je door God aangeraakt bent. Diaken vanwege haar dienstbetoon aan de samenleving. Deze visie op de kerk had ik ook destijds als voorlichter van de Protestantse Kerk, maar nu is ze duidelijk breder en uitgebreid met nieuwe mogelijkheden.”

Van der Kamp was lange tijd journalist. Hij heeft inmiddels ook van de andere kant van de tafel journalisten meegemaakt. Hij constateert een opvallend verschil in wat zij schrijven over de kerken en de Bijbel.

Van der Kamp: „Bij de Bijbel had ik het gevoel dat zij erg positief waren, bijvoorbeeld over de Nieuwe Bijbelvertaling, die een goede ontvangst had. Kennelijk heeft men beseft dat de Bijbel ieder op een eigen manier vermag aan te spreken. Maar bij de kerk heb ik bij journalisten altijd iets van achterdocht gevoeld, een drempel die zij moesten overgaan. Die achterdocht heeft wellicht te maken met het instituut.”

Drie voorgangers
Van der Kamp heeft alle drie de algemeen secretarissen van de Raad van Kerken meegemaakt sinds de raad in 1968 werd opgericht: dr. H. Fiolet (1968-1985), ds. W. van der Zee (1985-1995) en ds. I. Bakker (1995-2007).

Hij herinnert zich nog als de dag van gisteren de rooms-katholieke hoogleraar Fiolet. „Zijn slogan was de verschillen tussen de kerken operationeel te maken in een geseculariseerde samenleving. Hij zag de verschillen als legitieme accenten binnen het geheel. Fiolet was een theoloog die nadacht over de eenheid. Al snel heeft de raad ingezet op samenwerking boven eenheid.”

Onder ds. Van der Zee en ds. Bakker kwam in het publieke optreden van de raad meer accent te liggen op het gezicht van de kerk naar de samenleving, waarbij contacten met de overheid en maatschappelijke en religieuze organisaties een belangrijke rol speelden.

Breed
De Raad van Kerken in Nederland is inmiddels een samenwerkingsverband van zeventien kerkgenootschappen. Rooms-katholiek, protestants, remonstrants, doopsgezind, oosters-orthodox, alles zit in dat ene orgaan. En dan werken er ook nog andere kerken mee, zoals de migrantenkerken bij de samenstelling van het migrantenrapport.

De Raad van Kerken is breed, erkent ds. Van der Kamp. „Net zo breed als de samenleving maar ook net zo breed als de kerken zijn. We moeten uitkijken dat we onszelf niet overschreeuwen. We hoeven niet de gedachte van de eenheid op te geven maar we moeten wel meer inzetten op de samenwerking. Vergeet niet wat er in de afgelopen veertig jaar is gebeurd. Ik denk aan de wederzijdse erkenning van de doop tussen de protestantse kerken enerzijds en de Rooms-Katholieke Kerk anderzijds, de erkenning van elkaars liederen, de inzet voor vreemdelingen, voor sociale gerechtigheid en armoede en de bezinning op vragen rond oorlog en vrede.”

Verscheidenheid is er. Van der Kamp pakt tien Bijbels uit de kast die hij heeft uitgegeven. Van zwart tot paars, in alle vormen, degelijk, met rits, maar ook voorzien van trendy omslagen. „Zo is het met het ene Woord dat in verschillende vormen tot ons komt. Leden van de Raad van Kerken kunnen elkaar aanspreken op het geloof, de Bijbel en de God van de Bijbel. Juist het geloof in een persoonlijke God verbindt christenen met elkaar, maakt de kerk tot de kerk.

Als je zelf niet bekeerd bent, om het wat ouderwets te zeggen, ben je onzeker en die onzekerheid breng je in bij het contact met de ander. Maar als je weet van genade dan ben je erdoor overweldigd dat dit jou ten deel gevallen is en voel je ruimte om ook de ander het Licht van God in de ogen te gunnen. Naar schatting 30 procent van de bevolking in Nederland behoort tot de ”ietsisten”, die geloven dat er toch iets moet zijn. Als kerken erken je niet alleen dat er iets is, je leeft vanuit de omgang met de levende God van Abraham, Izaäk en Jakob.”

De Raad van Kerken heeft voor velen in de gereformeerde gezindte een progressieve klank door zijn gerichtheid op sociaaleconomische onderwerpen.
„Het is voor mij een én én. Als de ark des verbonds klaargemaakt wordt, zitten daar de twee tafelen in. De Tien Geboden gaan niet alleen over de verhouding tot God, maar ook over de naaste. Dat is de complete wet. Je kunt het en niet losmaken van het ander. Ruimte op zich is geen slecht begrip. Oepke Noordmans spreekt van verdraagzaamheid als een van de belangrijkste peilers van onze samenleving. Critici willen het doen voorkomen alsof verdraagzaamheid gebrek aan geloofsmoed zou zijn, maar ik meen dat je de ander ten onrechte kunt veroordelen als je hem of haar al te gemakkelijk de maat wilt nemen.

Verdraagzaamheid en ruimte zijn te herleiden tot respect voor God. Het verbod om gesneden beelden te maken heeft mij veel te zeggen. We mogen als kerken een bepaald besef van God hebben, maar tegelijkertijd moeten we bescheiden zijn over onze eigen invulling ervan. Ik vind het ook een spannende vraag wat we met de 1 miljoen moslims in Nederland doen. Hoe moet je omgaan met de heiligheid van God of met de waarde van het gebed? Dat zijn intrigerende vragen voor de toekomst.”

De kleinere reformatorische kerken zijn heel bewust geen lid van de raad.
„Het zou een zegen op mijn arbeid zijn als zij hun bijdrage willen leveren. Afgezien van de vraag of ze al of niet lid zouden moeten worden, denk ik dat reformatorische kerken allang oecumenisch betrokken zijn. Als je met hen doorspreekt, weet je dat ze in veel gemeenten voorbede doen voor andere kerken; dat is óók oecumene. In hun diaconale collecten zijn ze eveneens oecumenisch en op de wereld gericht. Maar het zou mooi zijn als zij dit alles ook zouden doen in de context van de Raad van Kerken.”

Zit de oecumene niet in het slop, na het idealisme van de jaren zestig en zeventig?
„Daar ben ik het niet mee eens. Zeker, eerst waren het de ideologen die de voortrekkers waren. Ze waren voor een belangrijk deel gestempeld door de ervaring van de Tweede Wereldoorlog. Daarna zijn de beleidsmakers ingestapt in de oecumene. Deze gaven een push aan de organisatie. Intussen speelt het grondvlak steeds meer een rol.

Het grote voordeel van deze tijd is dat mensen gericht zijn op het spirituele. Lange tijd was de kerk in de ban van de secularisatie. Je merkte dat soms in gesprekken op Hydepark, waar predikanten tijdens de toerustingscursussen een zekere gelatenheid lieten zien, het gevoel gefaald te hebben vanwege de al maar legere kerkbanken. De eerste generatie van mensen die afscheid van de kerk nam, deed dat op een agressieve manier. Zij moesten hun keuze innerlijk verwerken. Nu is er een andere generatie opgestaan die onbevangen tegenover het geloof en de kerk staat. En degenen die in de kerk zijn gebleven doen dat bewuster dan in het verleden.”

Midden in kerk
Van der Kamp wil midden in de Protestantse Kerk staan. Hij is niet in te delen in confessioneel, Gereformeerde Bond of Evangelisch Werkverband. „Ik ben hier lid van een wijkgemeente binnen een centraal geheel en daar voel ik me thuis.”

Trouw typeert hem deze week als een „steile calvinist.” De krant citeert een uitlating van een interview in onze krant: „Ik groei in het besef dat de mens in zonde is ontvangen en geboren.” In dat besef kreeg hij „niet veel bijval”, zegt hij in Trouw. „Maar ik geloof het wel. De mens is aangelegd op eigenbelang en zelfrechtvaardiging.”

Wat vindt u van de aanduiding ”steile calvinist”? Kunnen we van u een ander geluid verwachten dan van ds. Van der Zee en ds. Bakker?
„Ik herken de kwalificatie dat ik calvinist ben. Ja, ik kom uit de protestantse traditie en ik ben dankbaar voor wat ik vanuit die traditie aan geloof heb ontvangen. Steil? Nee, dat herken ik niet. Het suggereert een rechtlijnigheid die niet openstaat voor de inbreng van anderen. Ik geloof niet dat ik een andere koers uitzet dan mijn voorgangers. Natuurlijk leg ik eigen accenten en ben ik de persoon die ik ben. Maar centraal staat toch de koers die de Raad van Kerken zelf uitzet en die qua beginsel is verwoord in het beleidsplan.”

Levensloop
Geboren: 7 april 1959
1981 1991: Journalist/adjunct hoofdredacteur bij het Friesch Dagblad
1988 1991: Gemeentepredikant in de hervormde gemeente Zwaagwesteinde
1991 1999: Scriba bij de (hervormde) Provinciale Kerkvergadering in Zwolle
1994 1999: Voorzitter van de Provinciale Raad van Kerken in Overijssel/Flevoland
1999 2003: Hoofd communicatie bij de Protestantse Kerk in Nederland
2003 2006: Lid en voorzitter van het curatorium van de Theologische Universiteit in Kampen en bestuurslid van de IKON