Israël bereidt zich voor op Libanonrapport Winograd
JERUZALEM - Het Winogradcomité publiceert volgende week het slotrapport over de Libanonoorlog in de zomer van 2006. Vrijwel iedereen verwacht dat het document zware kritiek zal bevatten op het functioneren van premier Ehud Olmert.
Zijn tegenstanders zeggen dat hij ontslag dient te nemen. Zelf denkt hij daar anders over: hij wil dit jaar overeenstemming met de Palestijnen bereiken over een definitief vredesakkoord.De Israëliërs zijn van mening dat het fout ging in de oorlog tussen Israël en Hezbollah in juli en augustus 2006. Niet dat hun land de oorlog heeft verloren. Tenslotte stonden Israëlische troepen op Libanese bodem en niet omgekeerd. Het aantal slachtoffers onder Hezbollah was naar schatting bijna vijf keer zo groot als onder de Israëlische soldaten.
Maar het Israëlische leger liet na de Hezbollah een knock-out toe te dienen, aldus (reservist) generaal-majoor Uzi Dayan. Het zag geen kans een einde te maken aan de raketbeschietingen. In totaal kwamen er 4000 raketten op Noord-Israël terecht, inclusief de havenstad Haifa. Zo’n 300.000 tot 500.000 Israëliërs vluchtten naar het zuiden en de 1 miljoen burgers die in het noorden achterbleven, vaak tegen hun zin, zaten meer in de schuilkelders dan erbuiten.
Hezbollah had volgens generaal-majoor (reservist) en Kadima Knessetlid Isaac Ben-Israel voor de oorlog 14.000 raketten in bezit, waarvan 2000 middellangeafstandsraketten. Deze laatste veroorzaakten weinig problemen. De katjoesja’s die Hezbollah in huizen verborg bleken echter een ware plaag. Het enige wat het leger kon doen was een uitgebreide landoperatie uitvoeren, waarbij het het zuiden van Libanon zou bezetten. Het leger kreeg daartoe pas opdracht toen de oorlog bijna afgelopen was.
Gevolgen
Het verloop van de oorlog was ernstig genoeg om grote onvrede in de samenleving te creëren. De laatste granaat was nog niet afgevuurd of er klonken in de media al stemmen dat Olmert moest aftreden. De premier wist het hoofd te bieden aan de kritiek en de regering stelde in september 2006 een commissie aan die het functioneren van politieke en militaire leiders voor en tijdens de oorlog moest onderzoeken. Vorig jaar april kwam deze met een tussenrapport en volgende week woensdag volgt het uiteindelijke rapport.
De belangrijkste vraag is: wat zijn de gevolgen voor de regering? Rechtse partijen zullen het aftreden van de regering en nieuwe verkiezingen eisen. Ze hopen dat die Likudleider Benjamin Netanyahu in het zadel zullen helpen. Hij moet dan een stok steken in het wiel van het vredesproces dat met de Annapolisconferentie in november sneller is gaan draaien. Tenslotte remde hij tijdens zijn premierschap eind jaren negentig het vredesproces ook af - overigens na eerst concessies aan de Palestijnen te hebben gedaan.
En hoe zullen de partijen in de coalitie regeren? De leider van de Arbeiderspartij, minister van Defensie Ehud Barak, heeft gezegd dat hij ontslag zal nemen als het rapport uitkomt. Maar als een van de andere Kadimaministers het roer overneemt, geeft dat hem de kans te blijven. Want Barak weet dat als er snel verkiezingen worden gehouden niet hij, maar Netanyahu premier zal worden.
De ministers Tzipi Livni (Buitenlandse Zaken) en Shaul Mofaz (Transport) zijn belangrijke kandidaten voor de opvolging van Olmert, als hij ten val komt. Livni heeft al gezegd dat Olmert eigenlijk moet aftreden. Mofaz uitte ook zware kritiek op Olmerts functioneren. Hijzelf was overigens vanaf november 2002 tot twee maanden voor de oorlog minister van Defensie en dus medeverantwoordelijk voor de slechte voorbereiding van het leger op de oorlog.
Een andere partij die mogelijk opstapt, is Shas. De huidige vredesbesprekingen met de Palestijnen vormen voor Shas al een reden zich te bedenken. Partijvoorzitter Eli Yishai heeft gezegd dat zijn partij niet wil dat Israël concessies doet over Jeruzalem. Olmert hoopt dit jaar een akkoord te bereiken met de Palestijnse leider Mahmud Abbas - en de Palestijnen willen van Oost-Jeruzalem hun hoofdstad maken.