Zo’n 5 kilometer van de Duitse grens, in het Gelderse Winterswijk, staat koffiebranderij J. W. Hesselink & zn. De huidige eigenaar, Gerrit Hesselink (45), is de vierde generatie in het familiebedrijf. „Wil je koffie echt proeven, dan moet je geen melk en suiker toevoegen. En alleen de espresso heeft de ultieme koffiesmaak.”Het begin van 2008 is een hectische periode voor de koffiebranderij. „Naast de gebruikelijke drukte rond de jaarwisseling waren er deze maand twee horecabeurzen waar we stonden. Ook voerden we per 1 januari een nieuwe huisstijl in en zijn we per die datum eigenaar van een koffiebranderij in Amsterdam”, zegt Hesselink.

Het bedrijf bestaat sinds 1885. „Mijn overgrootvader dreef in Winterswijk een kruidenierswinkel in koloniale waren, waaronder koffie en thee. Rond 1900 kwamen zijn twee zonen in de zaak. Zij specialiseerden zich in het branden van koffie voor kleine kruidenierswinkels in de regio.”

In de Tweede Wereldoorlog produceerde Hesselink surrogaatkoffie. Na de oorlog verdwenen de kruideniers langzamerhand om plaats te maken voor grote ketens. „Mijn vader koos daarom de horeca in de regio als afzetmarkt.”

In 1983 nam Gerrit Hesselink op 21-jarige leeftijd de zaak over, na het plotselinge overlijden van zijn vader. Hesselink: „Ik werd gezien als de kroonprins. Ik zou het leuk vinden als mijn nu 9-jarige zoontje later het bedrijf van mij overneemt; het is een familiebedrijf. Maar ik geef hem de vrijheid zelf te kiezen; het is geen dwang.”

Zo’n 25 jaar geleden gebruikte de horeca in het oosten van het land nog filterkoffie. „In het westen ontdekte ik het gebruik van espressomachines. Ons bedrijf is zich naast de productie van filterkoffie gaan richten op het maken van espressokoffie. Ook begonnen we met het leveren van de machines”, aldus de directeur. Nog steeds is Hesselink vooral gericht op de horeca en op grootverbruikers zoals bedrijven en instellingen. „De consument kan onze koffie kopen via de webshop of in de winkel in Winterswijk.”

De Gelderse koffiebranderij koopt de koffiebonen in via „een soort Max Havelaar van Multatuli.” Voordat de koop bij de importeur definitief doorgaat, krijgt het bedrijf een monster. „We kijken hoe de bonen eruitzien en controleren de geur. Ook branden we het koffiemonster in ons laboratorium om te proeven, het zogenaamde koffie kauwen.”

Koffie is te vergelijken met wijn, aldus Hesselink. „Net zoals niet elke wijn uit de Bourgogne goed is, is ook niet elke koffie uit een beroemde koffiestreek goed. Het proeven is daarom essentieel. Dat doe ik altijd. Je moet daarvoor een goede smaak en een ontwikkeld smaakgeheugen hebben; het is ook een kwestie van ervaring en training.” Als de koffiebonen zijn goedgekeurd, worden ze in big bags geïmporteerd. „In één big bag zit zo’n 1000 kilo, goed voor meer dan 100.000 kopjes”, rekent Hesselink voor.

Van tien verschillende soorten koffiebonen uit landen als Guatemala, Costa Rica en Colombia maakt de koffiebranderij vijf espressomelanges en drie snelfilterkoffies. Het productieproces is volledig computergestuurd. Eén persoon zorgt dat er koffiebonen genoeg zijn, een ander bedient de computer. Het mengen, het branden, het ontstenen en het verpakken gebeurt allemaal volautomatisch. „Deze machines draaien sinds twee jaar”, aldus de trotse eigenaar.

Het branden van de koffiebonen zorgt ervoor dat in de productiehal een geur van verse koffie hangt. „De bonen worden steeds per 120 kilo gebrand op een temperatuur van 220 graden Celsius. Dit duurt ongeveer 15 minuten.” Hoewel het branden volledig geautomatiseerd is, noemt Hesselink het werk toch ambachtelijk. „We kiezen niet voor massaproductie. Het branden zou ook twee keer zo snel kunnen, maar dat komt de kwaliteit niet ten goede.”

Sinds vijf jaar levert de koffiebranderij door het hele land. In totaal heeft Hesselink zeventien mensen aan het werk: twaalf in Winterswijk, de overige in Amsterdam. Hesselink: „Ook in Duitsland hebben we een bedrijf, dat redelijk succesvol is. In de markt van de betere horeca zijn in Nederland nog acht à tien andere koffiebranderijen. Die maken ook lekkere koffie; maar wij maken natuurlijk de beste.”

Hoe groot de afzet in kilo’s is, kan Hesselink niet zeggen. „Dat houden we in deze branche geheim, net als de samenstelling van onze melanges.” De omzet van zijn bedrijf wil hij wel kwijt. „In 2007 was dat 3,5 miljoen euro en ik verwacht dit jaar een omzet van boven de 4 miljoen.” Eenvoudig terugrekenen hoeveel kilo er dan wordt afgezet, is onmogelijk. „We verkopen naast koffie ook koffiemelk, suiker, koekjes en servies.”