Googelend op zoek naar zingeving
AMSTERDAM - Internet heeft grote invloed op de religie van zowel christelijke als islamitische jongeren. Dat was gisteren een van de centrale stellingen tijdens het seminar ”Ze geloven het wel” aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam. Het seminar was georganiseerd door het Blaise Pascalinstituut (VU) en de Faculteit voor Katholieke Theologie (UvT) te Utrecht.
Clazien Broekhof, dienstverlener voor jongerenpastoraat in het decanaat IJssellanden, zei dat het grootste deel van de rooms-katholieke jongeren tussen 15 en 25 jaar in haar regio weinig kerkelijke binding heeft. Zij willen vooral leuk en gezellig leven. Voor hen zijn de vriendengroep en internet heel belangrijk, ook als het gaat om zingevingvraagstukken. „Er wordt bij vragen over leven en dood heel wat afgegoogeld.”Broekhof vroeg zich af of de jongeren gelukkiger worden van de antwoorden die ze vinden. Ook stelde ze de vraag hoe het zoeken van zingeving door die jongeren zich verhoudt tot het aanbieden van zingeving op internet door lokale parochies. Ze vindt het nodig dat er onderzoek naar deze groep gedaan wordt, zodat men te weten komt of ze religie alleen maar nodig hebben om problemen als ziekte en rouw te kunnen verwerken of dat ze godsdienst nodig hebben voor het leven van elke dag. Ze is ook benieuwd hoe deze jongeren tegen Jezus aankijken en of het kiezen voor Jezus gevolgen heeft voor hun gedrag. Volgens Broekhof is een instituut onontbeerlijk voor het beleven van de religie.
IslamicTube
Eenzelfde soort ontwikkeling doet zich voor bij moslimjongeren, die in tegenstelling tot de eerste generatie moslims volop gebruik maken van internet. Umar Mirza van de site ”Wij blijven hier.nl” zei dat moslimjongeren bezig zijn een eigen cultuur te kweken in Nederland. Hij sprak zelfs van een Nederlandse islam die bezig is te ontstaan. IslamicTube is de islamitische versie van YouTube. Er is een internetforum voor hen die zich tot de islam bekeerd hebben. Jongeren kunnen op internet vragen stellen aan imams. Samu Yusuf is een religieuze popzanger, die bezig is een idool te worden in de islamitische wereld. Tijdens een concert in Nederland trok hij 6000 jongeren. „Het gaat in de richting van een EO-jongerendag”, aldus Mirza. Hij noemde ook Nina, een gesluierd moslimmeisje dat eigentijdse muziek zingt. Haar voorbeeld vindt bij talloze moslima’s navolging.
Drs. Martijn de Koning, onderzoeker bij het ISIM (The International Institute for the Study of Islam in the Modern World) zei dat de religieuze beleving van de islam een grote plaats heeft op internet. Er zijn sites met uitleg over de Koran, maar ook filmpjes en foto’s met wonderafbeeldingen. Bij dat laatste moet men denken aan afbeeldingen met de naam van Allah in de wolken of van een boom die in gebedshouding naar Mekka gericht is.
Bij het vormen van een mening is internet bij moslimjongeren een veel geraadpleegd medium. Als ze willen weten of het gebruik van de pil wel of niet geoorloofd is, zoeken ze allerlei informatie op, waaronder ook de algemene informatie van hun huisarts.
Belevenissen
Drs. J. Roeland, onderzoeker aan de VU, die onderzoek doet onder evangelische jongeren, stelde dat de evangelische beweging met name in het gebruik van nieuwe audiovisuele media en hedendaagse popmuziek een verschuiving heeft teweeggebracht in de protestantse kerken. „Het betekent onder meer een verandering van een type religiositeit waarin de zintuigen slechts beperkt worden aangesproken. Het geloof was immers uit het gehoor. De verandering gaat naar een type religiositeit waarin de nadruk ligt op beleven en belevenissen.”
Roeland verwacht dat zich op den duur ook veranderingen in de kern van de godsdienst zullen voordoen. Door de nadruk op beleving van de popmuziek, het aangeraakt worden door de muziek en het ervaren van de aanwezigheid van God, is een verandering van het Godsbeeld mogelijk, schat hij in.
Hij vindt overigens dat dance-events, zoals Sensation, ook een religieuze dimensie hebben. Roeland citeerde iemand die vertelde tijdens zo’n event losgetrokken geweest te zijn van zichzelf en opgenomen geweest te zijn in een groter geheel, wat die persoon een spirituele ervaring had gegeven.
Een dergelijke „spirituele ervaring” willen ook (vooral) atheïstische jongeren die in online games virtuele werelden bezoeken, waarbij ze een andere identiteit aannemen. Volgens Stef Aupers, onderzoeker aan de Erasmus Universiteit, willen jongeren die dit spel spelen graag geloven, maar kunnen ze het in het werkelijke leven niet. In het spel kunnen ze toveren en magische handelingen verrichten. Ze zoeken contact met het hogere zelf, aldus Aupers.