Na een periode van economische voorspoed lijkt de rek eruit. Wereldwijd bereiden consumenten, beleggers en ondernemingen zich voor op slechte tijden. Steeds meer kenners rekenen erop dat de Verenigde Staten nog dit jaar in een recessie zullen belanden. Europa zal dat naar verwachting bespaard blijven, maar de tegenwind zal zich ook hier laten gelden.Handelaar René Bastiaenen van Eureffect bespeurt momenteel „angst in de markt.” Hij stelt dat in de Verenigde Staten jarenlang op de pof is geleefd. „Nu moeten mensen hun huizen verkopen en schulden op hun creditcards aflossen. De tijd van terugbetalen is gekomen”, aldus de handelaar.

Dat veel Amerikanen moeite hebben met het aflossen van hun schulden, merken de grote banken in dat land. Zij moeten momenteel miljarden afschrijven op pakketten riskante hypotheken of andere verstrekte leningen. En inmiddels lijken ook consumenten in de Verenigde Staten wat minder gemakkelijk de portemonnee te trekken in de winkel.

Het verbaast Bastiaenen niet dat beurskoersen zo hard dalen, terwijl er feitelijk nog geen sprake is van een recessie. „De beurs loopt wat dat betreft altijd vooruit.”

Econoom Van Leenders onderschrijft dat beleggers „de recessie alvast inprijzen.” Bovendien is het volgens hem een teken aan de wand dat zogenoemde vroegcyclische aandelen het op de beurs slecht doen. Van Leenders: „Beleggers nemen een voorsprong op dalende uitgaven door consumenten. TomTom is zo’n voorbeeld. Als het economisch minder gaat, is een navigatieapparaat het eerste wat je laat liggen in de winkel.”

De ABN-econoom acht de kans bovendien groot dat het leed op de beurs nog niet volledig is geleden. „Ik verwacht dat de VS in een recessie zullen belanden. Historisch gezien dalen aandelenbeurzen in zo’n situatie minstens 20 procent, maar dat kan ook 50 procent zijn. De AEX heeft sinds zijn piek in oktober zo’n 17 procent verloren. Dus er kan nog best wat af. Op de korte termijn zien wij het technische plaatje dan ook enorm verslechteren.”

In de Verenigde Staten worden in allerijl maatregelen genomen om de afkoelende economie een zetje in de rug te geven. Het Amerikaanse stelsel van centrale banken (Fed) verlaagde de rente sinds september via drie stappen met 100 basispunten, ofwel 1 procentpunt, naar 4,25 procent. Wegens de huidige malaise wordt verwacht dat de Fed de rente eind deze maand met nog eens 50 basispunten naar beneden bijstelt.

De Nederlandse regering is niet bang dat de economische problemen in de Verenigde Staten overwaaien naar Nederland, zo zei premier Balkenende onlangs. Ook minister Bos van Financiën wees erop dat de Nederlandse economie wel tegen een stootje kan.

De Europese Centrale Bank maakt tot nu toe ook geen aanstalten om de rente te verlagen. Het belangrijkste tarief in de eurozone staat nu op 4 procent. De ECB wekt de indruk dat verlagingen absoluut niet aan de orde zijn.

Toch denkt Van Leenders dat de ECB binnenkort „een enorme draai” zal maken. „De economie zal hier, net als in de VS, afkoelen. Ik verwacht dat de ECB al ergens in de zomer de rente zal gaan verlagen. Maar als de aandelenmarkten verder wegzakken, kan dat ook al eerder gebeuren.”